جایگاه پژوهش و فناوری در نقش آفرینی صنعت بانکداری مبتنی بر شرایط کرونا

به گزارش نمایه بانک ، تحولات اقتصادی نشان می‌دهد شیوع گسترده ویروس کرونا در کشورهای دنیا تاثیرات نامطلوبی را بر اقتصاد جهانی داشته است. صنعت بانکداری نیز به مانند بسیاری از بخش های دیگر تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفته است و بانک ها در بسیاری از کشورهای جهان مجبور به اتخاذ سیاست های جدید برای کاستن از تبعات این ویروس شده اند.

در شرایطی که همه‌گیری ویروس کرونا، شالوده حرکت و استمرار فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی جهان را دچار اختلال نموده و آینده پیش رو در مواجهه با این بحران مبهم‌ به نظر می‌آید، ابزاری که بتواند مسیری میان بر برای عبور از این شرایط فراهم آورده و تصویری روشن فراروی ما قرار دهد، غنیمتی ارزنده و خواستنی برای تمامی کشورها است.

توسعه فناوری و نوآوری، الزامی کلیدی برای کشورها در راستای توسعه و گذار به اقتصاد دانش بنیان است، اهمیت فناوری و نوآوری به حدی است که اکثر کشورهای توسعه یافته آن‌ها را از اولویت اصلی سرمایه‌گذاری‌های خود می‌دانند، فناوری های  جدید بانکی در حال تغییر بخش مالی  جهان هستند و قطعاً شاهد رشد و توسعه بنیادین در زمینه فناوری دیجیتال و بانکداری را هستیم.امروز با ظهور ویروس همه ‌گیر کرونا و تهدید آن برای سلامت و اقتصاد و حیات جهان، نوآوری به الزامی برای مدیریت شرایط فعلی و خلق فرصت‌های جدید بدل شده است.

هرگونه برنامه ریزی استراتژیک و تدوین نقشه راه برای آینده صنعت بانکداری و حتی تدوین برنامه عملیاتی در واحد بانک نیاز به شناخت دقیق از صنعت بانکداری  است که این مهم بر اساس پژوهش  مطابق با استانداردهای جهانی در حوزه وظایف کلیدی بانکها ( جذب منابع و اعطای تسهیلات) جهت تحقق نیاز مشتریان و جامعه  تحقق خواهد آمد. 

بدون شناخت از نقشه آینده صنعت بانکداری نمی توان نیازهای بلندمدت بانک را پیش بینی نمود و برنامه ها را با نگاه به آینده پیش برد. از این رو پایبندی به سند استراتژیک  صنعت بانکداری تا افق 1400 و حرکت در مسیر اهداف کلان ، اولویت عملکرد  نظام بانکی در سال جاری خواهد بود. بانکداری امروز به شیوه های نوآورانه، خلاقانه ، مشتری مدار و ارائه تکنولوژی های نوین برای ماندن در صحنه رقابت نیاز دارد و با توجه به رقابت تنگاتنگ خدمات بانکی، تنها قضاوت مشتری است که میزان توانمندی بانک را تعیین می کند در نتیجه هر بانکی در این امور موفق تر عمل کند در بازار رقابتی نیز موفق به جذب منابع بیشتر و بهروری بالاتری خواهد شد.

نظام بانکی ما در راستای ارتقای کارایی و بهبود عملکرد خود، نیازمند تحقیق و پژوهش به ویژه در حوزه های کاربردی است بنابراین ضرورت دارد بانک ها علاوه بر تکیه بیشتر بر بخش تحقیق و توسعه خود، ارتباط خود را با شرکتهای دانش بنیان تقویت کنند و در این مسیر، توسعه و بهبود نظام بانکی از مهمترین محورهای پژوهشی است.جریان تحقیق و توسعه به منظور ارتقای کیفی و عمق بخشی به خدمات مالی، باید به کمک خش‌های اجرایی نظام بانکی بشتابد.

تقویت ارتباط نظام بانکی با شر کتهای دانش بنیان حائز اهمیت  است. لزوم توجه به آموزش اصول و اسلوب‌های متداول در بانکداری مدرن ضروری است روش‌های مرسوم در نظام بانکی کشور در سه دهه اخیر تا حد زیادی از اسلوب‌ و شیوه‌های روزآمد فعالیت بانکی در دنیا فاصله گرفته است.

به‌طور خاص در حوزه مراودات بین‌المللی، نظام بانکی ما با محدودیت‌ها و مسائلی پیچیده اما کاملاً متفاوت نسبت به همتایان خود در دیگر کشورها روبه‌رو بوده‌اند از جمله این که تحریم‌های بین المللی باعث شده‌اند نظام بانکی ایران از همراهی با بسیاری از تحولات محیط بانکداری بین‌المللی محروم باشد. در این راستا پژوهشهای معطوف به شناخت شیوه ها و استاندارد های بروز بانکداری جهان، آموزش تجربیات بانکداری در عرصه بین الملل و بهره برداری  از دستاوردهای آن می تواند ضرورتی غیرقابل انکار برای ارتقای دانش و تجربه نظام بانکی  کشور و مطابق با  استانداردهای نوین بانکداری جهانی به شمار برود.

پژوهش مطمئن‌ترین راه دریافت آگاهی‌ها و دانش‌های جدید در جهت توسعه علم و فناوری و خلق سیستم‌ها، فرآیندها و خدمات جدید است. در فضای اقتصادی و تکنولوژیکی بشدت پویای امروز، شرکت‌ها برای بقا و نیل به اهدافشان نیازمند مجهز شدن به دانش روز هستند ، همچنین پژوهش که نقطه آغاز هر حرکت علمی است، بنیانی برای تصمیم‌گیری صحیح است.پژوهش اساس و شالوده اقتصاد دانش‌بنیان است و از سوی دیگر اقتصاد دانش‌بنیان نیز اساس مهمترین سندکلان اقتصادی کشور یعنی سیاست‌های‌کلی اقتصاد مقاومتی است.

تحقیق و توسعه  در حوزه بانکی به طور خاص با توسعه این صنعت و به تبع آن اقتصاد با این روش ها ، ارتباط مستقیم دارد که برخی عبارتند از : تحقیقات بنیادی و کاربردی در توسعه خدمات نوین بانکی،مطالعات عمیق رفتاری و جامعه شناختی برای شناسایی و پیش‌بینی نیازهای حال و آینده مشتریان، مطالعات آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری در حوزه بانکی.

جمع بندی

اگر چه اثرات منفی کووید-۱۹ بر بخش‌های اقتصادی و بالطبع صنعت بانکداری ناگزیر است، اما در صورت راهکار، می‌تواند به فرصت مناسبی برای بهبود و ارتقای وضعیت سیستم بانکی و به‌کارگیری روش‌های مناسب‌تر از طریق پژوهش در حوزه  فناوری های نوین، برای جذب مشتریان،  نوآوری در ارایه محصولات و خدمات کامل و متنوع با هدف ارزش آفرینی برای مشتریان و بهبود عملکرد بانک‌ها و ایجاد فرصت‌ها و زیرساخت‌های جدید در صنعت بانکداری شود.

چرا که فناوری اطلاعات و ارتباطات دائماً در حال تغییر می باشد و نقش مهمی در تحول و نقش آفرینی در کسب و کار در صنعت بانکداری  دارد.بطور نمونه استفاده از هوش مصنوعی ، ظهور فین تک ها (برای کمک به پاسخگویی سریع تر به نیازهای مشتری و ایجاد تجربه بهتر برای او ) و استفاده از فناوری های جدید تر؛ مانند  روش های مبتنی بر یادگیری ماشین و آنالیز دیتاها از جمله مزایای بانکداری مدرن (نسل 4) است.

* فرزاد رمضانی راد؛ دکترای تخصصی مدیریت دولتی، متخصص فناوری اطلاعات و ارتباطات صنعت بانکداری