اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی باید قابلیت اندازه گیری داشته باشد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛ چندین سال از ظهور واژه اقتصاد مقاومتی در ایران می گذرد و حدود سه سال است که سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی را مقام معظم رهبری ابلاع کرده اند.

1395 هم سال اقتصادی مقاومتی ، اقدام و عمل است.

اقدام به این معنی است که مسئولان و کارگزاران و ارکان نظام پس از باور به ضرورت استقرار اقتصاد مقاومتی وارد عرصه اجرایی شوند و در عرصه عمل هم دستاوردهای عینی در این حوزه ارائه دهند.

برای تبیین این دستاوردهای و اقدام و عمل باید شاخص های کمی و کیفی ارائه شود تا هر کسی از ظن خود تلاش نکند کارهای با ربط و بی ربط را جامه اقتصاد مقاومتی بپوشاند.

سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی که از سه سال پیش از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده ، همواره مدنظر دولتمردان ، مجلسی ها و همچنین فعالان قوه قضائیه و دیگر ارکان نظام قرار داشته است.

اما به نظر می رسد هر نهادی از منظر خویش تلاش های خود را در این مسیر ارزیابی و ادعا می کند که در جهت استقرار اقتصاد مقاومتی تلاش می کند و هنوز شاخص هایی وجود ندارد که بتوان این رفتارها و عملکردها را سنجید.

هم سنجی تحولات اقتصاد سیاسی کشور در این مدت و وضع موجود شاخص های اقتصاد ملی نشان می دهد که این همگرایی ، کمتر وجود داشته است.
افت شاخص های بورس ، ادامه رکود اقتصادی ، بی نظمی یا نافرمانی پولی در موسسات مالی و اعتباری و بخشی از شبکه بانکی کشور ، افت صادرات غیرنفتی و فزونی نرخ سود بانکی بر نرخ تورم و برخی رانت ها و فساد اقتصادی و اداری ... نشان می دهد رونق اقتصادی به عنوان شاخص اصلی اقتصاد مقاومتی در دسترس نیست و با این روند نمی توان از رکود خارج شد و افزایش صادرات نفت خام را نباید به معنی رشد بنیادهای اقتصادی ارزیابی کرد.

ایا هنوز در فاز صفر اقتصاد مقاومتی هستیم ؟

اگرچه هر گروهی ادعای ویژه خود را مطرح و بر اثبات این ادعا تاکید می کند اما اقتصاد مقاومتی در خلاء اتفاق نمی افتد بلکه نسخه عینی واقعیت های اقتصادی

جامعه را باید پوشش دهد.

باید این ادعاها را با معیارهای دقیقی سنجید تا حدودی با دقت بیشتر بتوان در این مسیر قضاوت کرد و اگر هم روزی بتوانیم از زبان ریاضی برای این ارزیابی استفاده کنیم خیلی دقیق خواهد بود چون رفتار و مناسبات اعداد ریاضی ؛ دقیق و غیرقابل دستکاری و انکار و کاملا شفاف است.

دولت باید تلاش کند همه ظرفیت های اقتصادی ایران را در عرصه های محلی تا ملی و فراملی به طور کامل احیاء کند و از روش های محدود نگر و کوتاه بین و ناقص هم پرهیز شود.

حضور فعال در بازارهای تولید و کالا ، ایجاد اشتغال ، توسعه بازار سرمایه و مدیریت بازار پول و تلاش برای مدیریت همه طرف های تقاضاها در این چهار بازار از ویژگی های لازم برای حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی است.

به فرموده مقام معظم رهبری "پیشرفت کشور تنها براساس الگوی اسلا‌می- ایرانی امکان‌پذیر است"و اگرچه باید از تجارب دیگران بهره گرفت اما برپایی جامعه پیشرفته، مقتدر و اسلا‌می‌و حل مشکلا‌ت کشور نیازمند نگاه خودباور و راهکارهای بومی‌ و برخاسته از اندیشه ژرف اندیشمندان و عاشقان تعالی میهن عزیز است که به فضل الهی امروز در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه و جای جای این سرزمین پرافتخار به فراوانی آماده خدمتگزاری بدون منت هستند.

در حال حاضر در بیشتر شاخص های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی در سطح منطقه اول هسیتم و اگر کشورها با تکیه دانش و علم می توانند سیادت و شایستگی خود را حفظ و اعمال کنند ، ایران هم اکنون از لحاظ علمی در رتبه نخست و حتی برتر از ترکیه قرار دارد و بقیه کشورهای منطقه نسبت به ایران فاصله زیادی دارند ، اما از لحاظ اقتصادی از جایگاه شاخص و شایسته خود دور هستیم.

بنیاد اقتصاد مقاومتی تکیه بر "گفتمان انقلاب اسلامی" است و باید با استمرار و نهادینه شدن شعار " ما می توانیم" به سرانجام کامل برسد و پس از آن برای شکوفایی و پویایی پایدار اقتصاد ایران اسلامی برنامه ریزی شود؛ اقتصادی که دارای 5 ستاره در بازار های " کار ، کالا ، پول و سرمایه" خواهد بود.
در ادامه برخی شاخص هایی که نشان دهنده حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی و یا برعکس آن است اشاره می شود.

 کاهش ارادی و نه اجباری سهم درآمدهای نفتی در بودجه های جاری دولت در فرایندی اقتصادی است نه اینکه کاهش درامدهای نفتی سبب ان شود.
افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در هزینه های جاری دولت با گسترش پایه های مالی و عدالت مالیات ستانی مهم است و نباید عده ای رکود را بهانه کنند.
کاهش نیاز به درآمدهای ارزی ناشی از نفت خام و دیگر منابع خام فروشی مهم است و با توسعه صادرات غیرنفتی واقعی و نه شعاری فراهم می شود.
کاهش نیاز به کمک های خارجی در جهت رونق اقتصاد ملی مهم است و برجام باید در خدمت رونق اقتصادی و تقویت اقتصاد ملی باشد نه اینکه اقتصاد را منتظر برجام نگهداریم.

افزایش امنیت غذایی در داخل کشور مهم است و برنامه ریزی علمی می خواهد ،خودکفایی با افزایش باران و حذف ان با کاهش بارش ، مطلوب ایران نیست.
بی نیازی یا کم نیازی به خارجی ها در عرصه های اقتصادی با مدیریت واردات و کاهش ورود کالاهای مصرفی راهبردی مهم است و واردات باید اقتصاد و ضد قاچاق باشد و در خدمت صادرات هم قرار گیرد.

توسعه علمی و اقتصاد دانش بنیان مهم است و باید برای بهینه سازی الگوهای تولید و مصرف با رویکرد اقتصاد بومی تلاش کنیم.

حرکت در جهت استقرار نظام اقتصادی مبتنی بر پیشرفت همراه با عدالت ؛ کم نیاز کردن اقتصاد ملی به دستاوردهای برجام ؛ تغییر آرایش تجارت خارجی کشور به سمت توسعه صادرات غیرنفتی و توسعه همکاری های خارجی با رویکرد تولید و صادرات مشترک مهم است.

کاهش نیاز به واردات کالاهای مصرفی و حذف وارداتی که تولید داخلی دارد در کنار حذف قاچاق کالا ضروری است.

توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی و حذف عطش به برجام به عنوان تنها عامل ایجاد رونق اقتصادی باید مد نظر باشد.

بومی سازی نظام تولید در کشور و مدیریت طرف های تقاضا به نفع محصولات داخلی و ارتقاء کیفیت محصولات داخلی و رقابت پذیر کردن آنها با کالاهای مشابه خارجی در کنار توسعه اقتصاد اسلامی و آمایش سرزمینی می تواند مسیر را هموار کند.

بهبود شاخص های بهره وری در فعالیت های نیروی انسانی و استفاده از منابع زیرزمینی ، رو زمینی و موقعیت جغرافیایی کشور اصلی طلایی است و باید اقتصاد ایران به عامل فعال در تحولات اقتصاد منطقه و جهانی تبدیل شود.

تأمین نیازهای ارزی کشور با صادرات غیرنفتی ارزشمند خواهد بود و ایجاد تراز تجاری (برابری واردات و صادرات غیر نفتی) با حداقل 4 برابر کردن تجارت فعلی( با توجه به سهم بالای یک درصدی جمعیت ایران در جهان باید این سهم در تجارت جهانی هم تحقق یابد) یک علامت خوبی خواهد بود.

حذف اقتصاد زیرزمینی و رانت های اقتصادی اشکار و پنهان ؛ ایجاد نظم هوشمند اقتصادی در همه بازارهای پولی ، سرمایه ، کار و کالا ؛ کاهش نرخ بیکاری تا سطح یک رقمی ؛ اجرای کامل قانون هدفمندسازی یارانه ها ؛ افزایش قدرت خرید مردم از محل تولید ثروت و رونق بخش های تولیدی و حرکت در جهت تک نرخی شدن ارز لازم است.

یادداشت : اسماعیل محمدی