دکتر حسین عبده تبریزی: عدم‌قطعیت‌ها در اقتصاد ایران سبب شده مدل‌سازی اقتصاد‌ ایران دشوار شود

به گزارش نمایه بانک ، به گفته دکتر حسن عبده تبریزی ؛ عدم‌قطعیت‌ها در اقتصاد ایران بسیار زیاد است و همین مسئله مدل‌سازی اقتصاد‌ ایران را دشوار کرده است. شرایط اقتصاد ایران به‌ شدت به نوع روابط و تعامل با آمریکا مربوط است.

 با توجه به رابطه با آمریکا با سه سناریو محتمل مواجهیم:
۱. حفظ حدود یک میلیون بشه نفت در صادرات
۲. بهتر شدن رقم فروش یا از طریق مذاکره با آمریکا یا پیش رفتن توافقات با سایر کشورها.
۳. بدتر شدن رقم فروش از طریق بالاگرفتن دعواهای لفظی یا حتی رفتن به سمت درگیری.

- ده سال اخیر از بی‌ثبات‌ترین دوره‌های اقتصاد ایران بوده است. جهش ارزی، بیماری هلندی، بحران بانکی، کاهش ارزش پول ملی، رکود تورمی و ... به‌کرات در اقتصاد ایران رخ داده است.

- برای کشوری که متوسط نرخ رشد کمتر از ۳ درصد بوده است پرداخت سود حقیقی ۱۵ توسط بانک‌ها باعث ناترازی بانک‌ها، تشکیل دارایی‌های سمی و ... شده است.

- مشکلات بودجه‌ای و پتانسیل ناترازی در صندوق‌های بازنشستگی مشکلات ارزی، وضعیت بازار مسکن و ... اقتصاد ایران را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد. در بسیاری از این موارد عدم برخورد منطقی و سعی در سرکوب ارزی، کنترل قیمتی و ... شده است.

- نرخ رشد نقدینگی در دولت‌های نهم و دهم با ایجاد پول پرقدرت و در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با تولید شبهه پول و افزایش ضریب فزاینده خلق نقدینگی همواره بسیار بالا بوده است. در این دو دوره اخیر سیالیت پول کاهش یافته و تورم و جهش ارزی حاصل همین چرخه است.

- در دوره احمدی‌نژاد به‌زور پایین نگه داشتن نرخ دلار و واردات تورم را کنترل کردند و در دولت روحانی با پرداخت سودهای بالا در شبکه پولی تورم کنترل شده است و در هر دو دوره هزینه‌های بسیاری به اقتصاد ایران تحمیل شد.

وقتی سودهای نامعقول داده شد، بسیاری از کسب‌وکارها (حتی بازار سرمایه) با فساد مواجه می‌شود.

- تورم در کالاهایی که مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی بوده‌اند تفاوت اندکی با تورم سایر کالاها دارد (در گروه غذایی)

- در شرایطی که از دهه ۸۰ نرخ بهره رشد کرده و با وجود بانک‌ها و مؤسسات مشکل‌دار رد پایی از حضور سیاست‌گذاری پولی مشاهده نمی‌شود.

- اقدامات اخیر بانک مرکزی از ۵ سال پیش هم قابل انجام بود.

- ارز همواره زیر قیمت بوده است و فشار روی قیمت ارز قابل درک است.

- اگرچه فکر می‌کنیم تورم سال آینده بالا باشد، و اگرچه تقاضای کل در بخش مصرف پایین خواهد آمد اما بازار سرمایه از نظر نرخ اسمی رشد خواهد داشت. بدیهی‌ست این رشد واقعی نیست.

- بزرگترین ابهام بازار سرمایه در سال پیش‌رو صادرات است.

- دولت دو سناریو پیش‌رو دارد: تأمین مالی از طریق بانک مرکزی و اصلاح قیمت ارز که سناریوی اول محتمل‌تر است. اگر فروش نفت از این هم کمتر شود حتی اصلاح نرخ ارز هم کسری‌ها را حل نخواهد کرد.

در سال ۶۰ برای مثال پنیر یک کالای اولیه بود که در بازار وجود نداشت اما امروز تنوع زیادی از این کالا وجود دارد.
اما مشکل اصلی عدم تصمیم‌گیری یا دیر تصمیم‌گرفتن است که باعث ایجاد مشکل در اقتصاد کشور است.
در دهه ۶۰ این اختلافات زیاد در دولت وجود نداشت و‌ وقایع کلی وجود داشت.



از سال ۹۳ بحث ارز در اتاق بازرگانی پیش‌بینی شده بود و بیانیه‌ای در این خصوص صادر شد.
اعلام کردن دلار ۴۲۰۰ تصمیم اشتباهی بود که در حلول چندماه، بخش‌نامه‌های مختلف ضد و نقیص بازار را ملتهب کرد.

محتمل ترین پیش بینی برای سال آینده : سال جدید سال سختی می‌باشد و تحریم‌ها تشدید خواهد شد.
ذخیره کارخانجات و مواد اولیه کم شده است و باید دنبال راه‌هایی در داخل کشور جهت تولید پول باشیم.



اقدام دیگری جهت کاهش فشار اقتصادی حامل انرژی است که مصرف بیش از اندازه‌ای وجود دارد. پیشنهاد در این خصوص این است که قیمت بنزین افزایش یابد و جایگزینش یارانه نقدی به افراد بدهیم.