سفر گراسیمو به آنکارا و معادلات پیچیده در بحران سوریه
آنکارا- ایرنا- سفر بالاترین مقام نظامی روسیه به آنکارا در شرایطی که روابط ترکیه به عنوان یک کشور عضو ناتو با غرب به دنبال کودتای نافرجام 25 تیر ماه یکی از ملتهب ترین دوران خود را سپری می کند و موضوع رویکرد نوین در سیاست خارجی ترکیه در قبال سوریه مطرح بوده و عملیات برون مرزی این کشور ادامه دارد، تحلیل و گمانه زنی های متفاوتی را در پی دارد.
- شنبه 27 شهریور 1395 ساعت 12:34
به گزارش ایرنا، ارتشبد والری گراسیمو رئیس ستاد فرماندهی نیروهای مسلح روسیه روز گذشته در یک سفر از پیش اعلام نشده وارد آنکارا شد و در مقر ستاد فرماندهی ارتش ترکیه مورد استقبال نظامی ارتشبد خلوصی آکار رئیس ستاد فرماندهی ارتش ترکیه قرار گرفت.
در آئین استقبال، سرود ملی دو کشور خوانده شد و سپس گراسیمو و خلوصی آکار در مقر ستاد فرماندهی ارتش ترکیه در آنکارا مذاکرات خود را شروع کردند.
دو طرف اظهار نظری رسمی در خصوص محتوای گفت وگوها نداشتند، اما در مطلبی که به عنوان منابع نظامی در اختیار رسانه ها قرار داده شد، آمده است: رؤسای ستاد فرماندهی ارتش ترکیه و فدراسیون روسیه روز پنجشنبه در آنکارا درباره همکاری های نظامی، بحران سوریه و هماهنگی در عملیات برون مرزی این کشور در شمال سوریه گفت وگو کردند.
رئیس ستاد فرماندهی ارتش روسیه قرار بود که سوم شهریور که همزمان با آغاز عملیات برون مرزی ارتش ترکیه در سوریه بود، به ترکیه سفر کند که این سفر به تعویق افتاد.
پس از عادی سازی روابط ترکیه و روسیه، دو کشور در خصوص تشکیل کارگروه عالی متشکل از رئیس سازمان اطلاعات ترکیه، یک مقام نظامی و یک مقام وزارت خارجه از هر کشور برای آغاز گفت وگوهای مستمر درباره بحران سوریه، به توافق رسیدند.
رئیس ستاد فرماندهی ارتش روسیه در شرایطی به ترکیه سفر کرد که رهبران دو کشور پس از یک دوره 10 ماهه پرتنش در روابط دو کشور بر سر سرنگونی جنگنده روسی بر فراز مرز ترکیه با سوریه، در مرداد ماه گذشته در سن پترزبورگ و متعاقب آن در شهریور ماه جاری در شهر هانگژو چین در حاشیه نشست سران جی 20 دیدار کرده و برای سومین دیدار در دو ماه اخیر در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک برنامه ریزی کرده اند.
ترکیه در 24 نوامبر سال گذشته یک فروند جنگنده روسی را با ادعای اینکه حریم هوایی این کشور را نقض کرده و به رغم هشدارها، حریم هوایی این کشور را ترک نکرده است، سرنگون کرد. این اقدام ترکیه که در واقع نخستین سرنگونی یک جنگنده روسی توسط کشوری عضو ناتو بود، برای روسیه خیلی گران آمد و ولادیمیر پوتین تدابیر تنبیهی سختی را علیه ترکیه به ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری و از نظر نظامی در سوریه اعمال کرد.
تحریم اقتصادی ترکیه از سوی روسیه برای این کشور هزینه سنگین داشت و بنا به برخی برآوردها دست کم حدود 10 میلیارد دلار خسارت اقتصادی و تجاری برای ترکیه در برداشت، اما در حوزه نظامی موجب شد ترکیه به مدت 10 ماه عملاً هیچ پروازی در مرزهای خود با سوریه نداشته و در معادلات و تحولات سوریه بسرعت به حاشیه رانده شود.
در خرداد ماه گذشته نامه اردوغان رئیس جمهوری این کشور به ولادیمیر پوتین که کانال آن با یک سری عملیات دیپلماسی عمومی و با پادر میانی یکی از کارآفرینان سرشناس و وزرای سابق ترکیه و رئیس جمهوری قزاقستان باز شده بود، روند عادی سازی در روابط آنکارا – مسکو هموار شد.
درباره اینکه دو کشور در چه شرایطی به عادی سازی روابط تن در دادند، تحلیل های متفاوتی وجود دارد، اما می توان گفت: شرایط دوره ای موجود در سیاست و روابط بین المللی و روابط ترکیه با غرب- به بحث گذاشته شدن موضوع عضویت ترکیه در پیمان آتلانتیک شمالی در محافل داخلی و خارجی این کشور و تنگناهای اقتصادی و سیاسی ترکیه و به بن بست رسیدن سیاست های منطقه ای ترکیه به ویژه در ارتباط با بحران سوریه و از سوی دیگر موقعیت اقتصادی سخت روسیه با توجه به فشارهای ناشی از افت طولانی مدت در قیمت های جهانی نفت و گاز و تحریم های اروپا و به ویژه آمریکا علیه روسیه ناشی از سیاست های این کشور در قبال اوکراین و الحاق کریمه- در واقع زمینه را برای رویکردی عملگرایانه در سیاست خارجی دو کشور در قبال یکدیگر فراهم کرد.
با این رویکرد عملگرایانه، دو کشور به طور خیلی سریع، فرایند عادی سازی در روابط را شروع کرده و هر روز شاهد تحولی جدی در ابعاد اقتصادی، تجاری، سیاسی و نظامی در روابط آنکارا – مسکو هستیم.
لذا سفر رئیس ستاد فرماندهی ارتش روسیه به ترکیه در چنین فضای مثبتی از مناسبات دو کشور، دور از انتظار و غیر مترقبه ارزیابی نمی شود، چراکه رهبران دو کشور در دیدارهای خود نسبت به ارتقای سطح روابط نظامی به توافق رسیده و برای جلوگیری از تحولات ناخواسته ای چون سرنگونی جنگنده روسی، به برقراری خط تلفن قرمز بین رؤسای ستاد فرماندهی دو کشور به توافق رسیده بودند.
در همین پیوند، خانم سرپیل چویک جان نویسنده و تحلیلگر روزنامه ملیت معتقد است که در واقع روابط نظامی دو کشور حتی در بحرانی ترین دوران که گفت وگویی بین دو طرف صورت نمی گرفت، ادامه داشت.
او در تحلیل نتایج گفت وگوهای رؤسای ستاد فرماندهی دو کشور نوشته است: یکی از مهمترین دستاوردهای این گفت وگوها تصمیم دو طرف به ارتقای سطح ارتباطات نظامی به بالاترین سطح است.
چویک جان با اشاره به تصمیم دو طرف برای برقراری خط تلفن قرمز بین رؤسای ستاد فرماندهی ترکیه و روسیه نوشته است: مهمترین محور گفت وگوی رؤسای ستاد فرماندهی دو کشور را عملیات برون مرزی ترکیه در سوریه موسوم به سپرفرات تشکیل داد.
نویسنده واکنش های خفیف روسیه به سپر فرات را به عنوان حمایت مسکو از آنکارا ارزیابی کرده و نوشته است: بنا به اطلاعاتی که در اختیار وی گذاشته شده، گراسیمو در مذاکرات روز گذشته خود با خلوصی آکار، بر ادامه این موضع مسکو تأکید کرده است.
اما برخلاف این تحلیل، کارشناسان روابط بین المللی در آنکارا معتقدند روسیه با توجه به حضور نظامی گسترده خود در سوریه که به دعوت دولت بشار اسد صورت گرفته است، خواهان روشن شدن محدوده عملیات سپر فرات و زمان اجرایی آن است تا در برنامه ریزی های خود با دولت سوریه بتواند هماهنگ باشد.
به گفته همین کارشناسان، با توجه به اهمیتی که آمریکا به کنترل منبج سوریه توسط نیروهای پ.ی.د (حزب اتحاد دمکراتیک سوریه) می دهد و نظر به اینکه به رغم اعتراض ها و واکنش های بسیار تند آنکارا، اعلام کرده که یگانهای مدافع خلق (ی.پ.گ) و پ.ی.د را ادامه پ.ک.ک و یک سازمان تروریستی ارزیابی نمی کند، همین امر سرنوشت عملیات برون مرزی ترکیه در سوریه که اعلام کرده به هیچ وجه به شکل گیری کریدور تروریستی در طول مرزهای خود با سوریه اجازه نخواهد داد، را بسیار نامعلوم کرده است.
از سوی دیگر، پیشروی احتمالی نیروهای ترکیه در سوریه به سوی رقه به عنوان گامی برای رسیدن به حلب، می تواند با اعتراض روسیه که به همراه دولت بشار اسد به آزاد سازی حلب از تروریست ها فشرده شده، روبرو شود.
سیاست آنکارا در قبال سوریه که به اعتراف نعمان کورتولموش معاون نخست وزیر و سخنگوی دولت آنکارا، سیاست اشتباهی بوده و اکنون هر آنچه بر سر ترکیه می آید ناشی از تبعات این سیاست است، این کشور را با معادلات بسیار پیچیده ای در سوریه روبرو کرده است.
همکاری های روسیه و آمریکا در سوریه در خصوص برقراری آتش بس و احتمال گسترش این همکاری ها در شکل دادن به آینده سیاسی سوریه - که شک و شبهه هایی که ترکیه به ویژه پس از کودتای نافرجام 25 تیرماه گذشته از رویکردهای غرب در قبال ادامه همکاری با اردوغان به همراه دارد و حضور خود در ائتلاف بین المللی ضد داعش و قرار دادن پایگاههای خود در اختیار این نیروی ائتلافی به سرکردگی آمریکا را با اکراه دنبال می کند- نگرانی های جدی آنکارا از شکل گیری کانتونهای کُردی نزدیک به پ.ک.ک در مرزهای خود با حمایت های آمریکا از پ.ی.د/ی.پ.گ، این کشور را با وضع بسیار پیچیده ای در بحران سوریه مواجه کرده و بر آن داشته است تا دیپلماسی چندجانبه گرایانه ای را در این بحران دنبال کند.
به گفته کارشناسان، ترکیه برای بازگشت باقدرت به صحنه سیاسی در منطقه و نمایش در دست داشتن کنترل عمومی در کشور به رغم ضربه سنگینی که از کودتای نافرجام 15 جولای گذشته دیده و با تزلزلی جدی در نیروهای مسلح روبر شده بود، با برکناری احمد داوداوغلو به عنوان سیاستمداری که عمق استراتژیک او به نوعی به جای تعامل و همگرایی، واگرایی را در روابط با همسایگان و کشورهای همجوار به همراه داشت، با روی کار آمدن دولت بینالی یلدریم، ضمن عادی سازی روابط با روسیه، از رویکرد نوینی در سیاست منطقه ای خود سخن گفت و متعاقب آن به عملیات برون مرزی در شمال سوریه مبادرت کرد.
به باور کارشناسان بین المللی، آنکارا می خواهد با عملیات سپر فرات با یک تیر چند نشان را هدف بگیرد. از طرفی به نیروهای مسلح خود که ناشی از پاکسازی های گسترده پس از کودتای نافرجام در شرایط روحی نامساعدی بسر می برد، روحیه تازه ای بدهد؛ اراده خود را در حفظ خطوط قرمز اعلام شده بدون پشتیبانی غرب در میان گذاشته و با حمایت از تشکل ضعیف به اصطلاح ارتش آزاد سوریه، دست این گروههای معارض را برای نشستن بر سر میز مذاکره برای آینده سیاسی سوریه، تقویت کند.
آنکارا در این راستا، سفر گراسیمو به ترکیه را به عنوان فرصتی در تلاش های دیپلماتیک خود برای مشروعیت بین المللی دادن به عملیات سپر فرات ارزیابی می کند.
لذا آنکارا می خواهد با استفاده از فضای مثبتی که از رویکرد نوین در حل سیاسی بحران سوریه در تعامل با روسیه و همکاری با ایران ایجاد شده، در معادلات سیاسی و نظامی سوریه به عنوان کشوری که دارای 910 کیلومتر مرز مشترک با آن است، جای واقعی خود را بیابد.
آنکارا در این راستا بر حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی سوریه که از سوی ایران و روسیه نیز به عنوان شرط اول در حل بحران سوریه پذیرفته شده، تأکید کرده و از پاکسازی سوریه از داعش و سایر گروههای تروریستی حمایت می کند.
چنین دیده می شود که در دوره جدید، روابط آنکارا– مسکو به ویژه در ارتباط با بحران سوریه، شاهد افزایش گفت وگوها و همکاریهای تازه ای خواهیم بود، اما اینکه عضویت ترکیه در ناتو از نظر حقوقی و سیاسی تا چه حد به افزایش همکاریهای نظامی– سیاسی ترکیه با روسیه اجازه خواهد داد، به تنهایی علامت سؤال بزرگی است.
به تحلیل کارشناسان، آنکارا در این فرایند با ارزیابی درست متغیرهای زیاد و پیچیده در سیاست و روابط بین المللی و حاشیه راندن قدرت های فرامنطقه ای، از اشتراکات و ظرفیت های منطقه ای، نگاه واقع گرایانه و عمل گرایانه را در حل بحران سوریه دنبال می کند.
گزارش از محمدصادق چلبی زنوزی
خاورم**2011**1275
در آئین استقبال، سرود ملی دو کشور خوانده شد و سپس گراسیمو و خلوصی آکار در مقر ستاد فرماندهی ارتش ترکیه در آنکارا مذاکرات خود را شروع کردند.
دو طرف اظهار نظری رسمی در خصوص محتوای گفت وگوها نداشتند، اما در مطلبی که به عنوان منابع نظامی در اختیار رسانه ها قرار داده شد، آمده است: رؤسای ستاد فرماندهی ارتش ترکیه و فدراسیون روسیه روز پنجشنبه در آنکارا درباره همکاری های نظامی، بحران سوریه و هماهنگی در عملیات برون مرزی این کشور در شمال سوریه گفت وگو کردند.
رئیس ستاد فرماندهی ارتش روسیه قرار بود که سوم شهریور که همزمان با آغاز عملیات برون مرزی ارتش ترکیه در سوریه بود، به ترکیه سفر کند که این سفر به تعویق افتاد.
پس از عادی سازی روابط ترکیه و روسیه، دو کشور در خصوص تشکیل کارگروه عالی متشکل از رئیس سازمان اطلاعات ترکیه، یک مقام نظامی و یک مقام وزارت خارجه از هر کشور برای آغاز گفت وگوهای مستمر درباره بحران سوریه، به توافق رسیدند.
رئیس ستاد فرماندهی ارتش روسیه در شرایطی به ترکیه سفر کرد که رهبران دو کشور پس از یک دوره 10 ماهه پرتنش در روابط دو کشور بر سر سرنگونی جنگنده روسی بر فراز مرز ترکیه با سوریه، در مرداد ماه گذشته در سن پترزبورگ و متعاقب آن در شهریور ماه جاری در شهر هانگژو چین در حاشیه نشست سران جی 20 دیدار کرده و برای سومین دیدار در دو ماه اخیر در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک برنامه ریزی کرده اند.
ترکیه در 24 نوامبر سال گذشته یک فروند جنگنده روسی را با ادعای اینکه حریم هوایی این کشور را نقض کرده و به رغم هشدارها، حریم هوایی این کشور را ترک نکرده است، سرنگون کرد. این اقدام ترکیه که در واقع نخستین سرنگونی یک جنگنده روسی توسط کشوری عضو ناتو بود، برای روسیه خیلی گران آمد و ولادیمیر پوتین تدابیر تنبیهی سختی را علیه ترکیه به ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری و از نظر نظامی در سوریه اعمال کرد.
تحریم اقتصادی ترکیه از سوی روسیه برای این کشور هزینه سنگین داشت و بنا به برخی برآوردها دست کم حدود 10 میلیارد دلار خسارت اقتصادی و تجاری برای ترکیه در برداشت، اما در حوزه نظامی موجب شد ترکیه به مدت 10 ماه عملاً هیچ پروازی در مرزهای خود با سوریه نداشته و در معادلات و تحولات سوریه بسرعت به حاشیه رانده شود.
در خرداد ماه گذشته نامه اردوغان رئیس جمهوری این کشور به ولادیمیر پوتین که کانال آن با یک سری عملیات دیپلماسی عمومی و با پادر میانی یکی از کارآفرینان سرشناس و وزرای سابق ترکیه و رئیس جمهوری قزاقستان باز شده بود، روند عادی سازی در روابط آنکارا – مسکو هموار شد.
درباره اینکه دو کشور در چه شرایطی به عادی سازی روابط تن در دادند، تحلیل های متفاوتی وجود دارد، اما می توان گفت: شرایط دوره ای موجود در سیاست و روابط بین المللی و روابط ترکیه با غرب- به بحث گذاشته شدن موضوع عضویت ترکیه در پیمان آتلانتیک شمالی در محافل داخلی و خارجی این کشور و تنگناهای اقتصادی و سیاسی ترکیه و به بن بست رسیدن سیاست های منطقه ای ترکیه به ویژه در ارتباط با بحران سوریه و از سوی دیگر موقعیت اقتصادی سخت روسیه با توجه به فشارهای ناشی از افت طولانی مدت در قیمت های جهانی نفت و گاز و تحریم های اروپا و به ویژه آمریکا علیه روسیه ناشی از سیاست های این کشور در قبال اوکراین و الحاق کریمه- در واقع زمینه را برای رویکردی عملگرایانه در سیاست خارجی دو کشور در قبال یکدیگر فراهم کرد.
با این رویکرد عملگرایانه، دو کشور به طور خیلی سریع، فرایند عادی سازی در روابط را شروع کرده و هر روز شاهد تحولی جدی در ابعاد اقتصادی، تجاری، سیاسی و نظامی در روابط آنکارا – مسکو هستیم.
لذا سفر رئیس ستاد فرماندهی ارتش روسیه به ترکیه در چنین فضای مثبتی از مناسبات دو کشور، دور از انتظار و غیر مترقبه ارزیابی نمی شود، چراکه رهبران دو کشور در دیدارهای خود نسبت به ارتقای سطح روابط نظامی به توافق رسیده و برای جلوگیری از تحولات ناخواسته ای چون سرنگونی جنگنده روسی، به برقراری خط تلفن قرمز بین رؤسای ستاد فرماندهی دو کشور به توافق رسیده بودند.
در همین پیوند، خانم سرپیل چویک جان نویسنده و تحلیلگر روزنامه ملیت معتقد است که در واقع روابط نظامی دو کشور حتی در بحرانی ترین دوران که گفت وگویی بین دو طرف صورت نمی گرفت، ادامه داشت.
او در تحلیل نتایج گفت وگوهای رؤسای ستاد فرماندهی دو کشور نوشته است: یکی از مهمترین دستاوردهای این گفت وگوها تصمیم دو طرف به ارتقای سطح ارتباطات نظامی به بالاترین سطح است.
چویک جان با اشاره به تصمیم دو طرف برای برقراری خط تلفن قرمز بین رؤسای ستاد فرماندهی ترکیه و روسیه نوشته است: مهمترین محور گفت وگوی رؤسای ستاد فرماندهی دو کشور را عملیات برون مرزی ترکیه در سوریه موسوم به سپرفرات تشکیل داد.
نویسنده واکنش های خفیف روسیه به سپر فرات را به عنوان حمایت مسکو از آنکارا ارزیابی کرده و نوشته است: بنا به اطلاعاتی که در اختیار وی گذاشته شده، گراسیمو در مذاکرات روز گذشته خود با خلوصی آکار، بر ادامه این موضع مسکو تأکید کرده است.
اما برخلاف این تحلیل، کارشناسان روابط بین المللی در آنکارا معتقدند روسیه با توجه به حضور نظامی گسترده خود در سوریه که به دعوت دولت بشار اسد صورت گرفته است، خواهان روشن شدن محدوده عملیات سپر فرات و زمان اجرایی آن است تا در برنامه ریزی های خود با دولت سوریه بتواند هماهنگ باشد.
به گفته همین کارشناسان، با توجه به اهمیتی که آمریکا به کنترل منبج سوریه توسط نیروهای پ.ی.د (حزب اتحاد دمکراتیک سوریه) می دهد و نظر به اینکه به رغم اعتراض ها و واکنش های بسیار تند آنکارا، اعلام کرده که یگانهای مدافع خلق (ی.پ.گ) و پ.ی.د را ادامه پ.ک.ک و یک سازمان تروریستی ارزیابی نمی کند، همین امر سرنوشت عملیات برون مرزی ترکیه در سوریه که اعلام کرده به هیچ وجه به شکل گیری کریدور تروریستی در طول مرزهای خود با سوریه اجازه نخواهد داد، را بسیار نامعلوم کرده است.
از سوی دیگر، پیشروی احتمالی نیروهای ترکیه در سوریه به سوی رقه به عنوان گامی برای رسیدن به حلب، می تواند با اعتراض روسیه که به همراه دولت بشار اسد به آزاد سازی حلب از تروریست ها فشرده شده، روبرو شود.
سیاست آنکارا در قبال سوریه که به اعتراف نعمان کورتولموش معاون نخست وزیر و سخنگوی دولت آنکارا، سیاست اشتباهی بوده و اکنون هر آنچه بر سر ترکیه می آید ناشی از تبعات این سیاست است، این کشور را با معادلات بسیار پیچیده ای در سوریه روبرو کرده است.
همکاری های روسیه و آمریکا در سوریه در خصوص برقراری آتش بس و احتمال گسترش این همکاری ها در شکل دادن به آینده سیاسی سوریه - که شک و شبهه هایی که ترکیه به ویژه پس از کودتای نافرجام 25 تیرماه گذشته از رویکردهای غرب در قبال ادامه همکاری با اردوغان به همراه دارد و حضور خود در ائتلاف بین المللی ضد داعش و قرار دادن پایگاههای خود در اختیار این نیروی ائتلافی به سرکردگی آمریکا را با اکراه دنبال می کند- نگرانی های جدی آنکارا از شکل گیری کانتونهای کُردی نزدیک به پ.ک.ک در مرزهای خود با حمایت های آمریکا از پ.ی.د/ی.پ.گ، این کشور را با وضع بسیار پیچیده ای در بحران سوریه مواجه کرده و بر آن داشته است تا دیپلماسی چندجانبه گرایانه ای را در این بحران دنبال کند.
به گفته کارشناسان، ترکیه برای بازگشت باقدرت به صحنه سیاسی در منطقه و نمایش در دست داشتن کنترل عمومی در کشور به رغم ضربه سنگینی که از کودتای نافرجام 15 جولای گذشته دیده و با تزلزلی جدی در نیروهای مسلح روبر شده بود، با برکناری احمد داوداوغلو به عنوان سیاستمداری که عمق استراتژیک او به نوعی به جای تعامل و همگرایی، واگرایی را در روابط با همسایگان و کشورهای همجوار به همراه داشت، با روی کار آمدن دولت بینالی یلدریم، ضمن عادی سازی روابط با روسیه، از رویکرد نوینی در سیاست منطقه ای خود سخن گفت و متعاقب آن به عملیات برون مرزی در شمال سوریه مبادرت کرد.
به باور کارشناسان بین المللی، آنکارا می خواهد با عملیات سپر فرات با یک تیر چند نشان را هدف بگیرد. از طرفی به نیروهای مسلح خود که ناشی از پاکسازی های گسترده پس از کودتای نافرجام در شرایط روحی نامساعدی بسر می برد، روحیه تازه ای بدهد؛ اراده خود را در حفظ خطوط قرمز اعلام شده بدون پشتیبانی غرب در میان گذاشته و با حمایت از تشکل ضعیف به اصطلاح ارتش آزاد سوریه، دست این گروههای معارض را برای نشستن بر سر میز مذاکره برای آینده سیاسی سوریه، تقویت کند.
آنکارا در این راستا، سفر گراسیمو به ترکیه را به عنوان فرصتی در تلاش های دیپلماتیک خود برای مشروعیت بین المللی دادن به عملیات سپر فرات ارزیابی می کند.
لذا آنکارا می خواهد با استفاده از فضای مثبتی که از رویکرد نوین در حل سیاسی بحران سوریه در تعامل با روسیه و همکاری با ایران ایجاد شده، در معادلات سیاسی و نظامی سوریه به عنوان کشوری که دارای 910 کیلومتر مرز مشترک با آن است، جای واقعی خود را بیابد.
آنکارا در این راستا بر حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی سوریه که از سوی ایران و روسیه نیز به عنوان شرط اول در حل بحران سوریه پذیرفته شده، تأکید کرده و از پاکسازی سوریه از داعش و سایر گروههای تروریستی حمایت می کند.
چنین دیده می شود که در دوره جدید، روابط آنکارا– مسکو به ویژه در ارتباط با بحران سوریه، شاهد افزایش گفت وگوها و همکاریهای تازه ای خواهیم بود، اما اینکه عضویت ترکیه در ناتو از نظر حقوقی و سیاسی تا چه حد به افزایش همکاریهای نظامی– سیاسی ترکیه با روسیه اجازه خواهد داد، به تنهایی علامت سؤال بزرگی است.
به تحلیل کارشناسان، آنکارا در این فرایند با ارزیابی درست متغیرهای زیاد و پیچیده در سیاست و روابط بین المللی و حاشیه راندن قدرت های فرامنطقه ای، از اشتراکات و ظرفیت های منطقه ای، نگاه واقع گرایانه و عمل گرایانه را در حل بحران سوریه دنبال می کند.
گزارش از محمدصادق چلبی زنوزی
خاورم**2011**1275