رونمایی تازه‌ترین سامانه جامع امور گمرکی

تله‌های الکترونیکی گمرک برای مبارزه با قاچاق کالا با اتصال الکترونیکی بارنامه به سامانه جامع امور گمرکی تکمیل و تبادل الکترونیکی اطلاعات میان انبارهای سازمان بنادر و گمرک آغاز شد.

براساس این برنامه در گام اول قبض انبار الکترونیک انبارهای طرف قرارداد با سازمان بنادر و دریانوردی از طریق سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی در منطقه ویژه شهید رجایی به بارنامه متصل شده است و با فراهم شدن این امکان، خروج کانتینرهای موضوع بارنامه‌های اظهاری به گمرک بعد از صدور پروانه‌های الکترونیکی از محوطه‌های بندری و انبارهای طرف قرارداد با سازمان بنادر و دریانوردی امکان‌پذیر خواهد بود.

دریافت الکترونیکی این اطلاعات با هدف حذف خلاء موجود و با توجه به مدل تبادل داده سازمان جهانی گمرک برمبنای دریافت اطلاعات بارنامه‌ها از مبدأ انجام می‌شود و با اجرایی شدن این برنامه، تله‌های الکترونیکی گمرک برای مبارزه با قاچاق کالا تکمیل خواهد شد. 

برنامه اصلی گمرک دسترسی به اظهارنامه بار کشتی‌ها در زمان تخلیه بار و صدور تالی بوده و این موضوع در دستور کار گمرک قرار گرفته است. 

اظهارنامه کشتی فهرست کل کالاهای موجود در کشتی است که در اختیار ناخدای هر کشتی بوده و در زمان تخلیه از روی مانیفست کشتی، اصطلاحاً تالی تخلیه صادر می‌شود و سپس به چندین بارنامه و هر بارنامه به نام یک شخص تقسیم می‌گردد.

بنابر اعلام گمرک اطلاعات اظهارنامه کشتی، اطلاعات قابل اتکایی هستند و در صورت ورود اطلاعات براساس تالی تخلیه در بنادر، زنجیره داده‌ها در سامانه جامع گمرکی تکمیل و همه اطلاعات ورودی برمبنای مانیفست الکترونیکی، بارنامه، قبض انبار، اظهارنامه و پته یا بیجک انبارها تقاطع‌گیری می‌شود و در عمل امکان تخلف از بین می‌رود. 

عدم امکان کنترل ورودی و خروجی کالاها در محوطه‌های بندری و انبارها به دلیل نبود تبادل داده‌ها احتمال صدور بیجک‌های جعلی و قاچاق کالاها را تقویت می‌کند. 

این پروژه بخش دیگری از برنامه گمرک الکترونیکی است که با اجرایی شدن آن حتی اجازه ورود و خروج بار از گمرکات به روش الکترونیکی انجام خواهد شد.

با اجرایی شدن این پروژه، تشریفات گمرکی کالا در سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی انجام و بعد از اتمام تشریفات ترخیص کالا، اطلاعات وارد شده در سامانه جامع گمرکی به راهبندهای هوشمند در درب خروج گمرکات منتقل و فقط پس از تأیید سامانه از طریق سیستم پلاک خوان الکترونیکی اجازه خروج کامیون داده می‌شود و با این کار عملاً راهبندهای هوشمند دستور را از پلاک‌خوان‌ها می‌گیرند.

با توجه به اینکه پلاک و مشخصات کامیون‌ها برای بارگیری در سامانه جامع گمرکی ثبت می‌شود، با نصب و راه‌اندازی سیستم راهبند و پلاک خوان، همه اطلاعات بار با کامیون بارگیری شده به صورت خودکار تطبیق و به صورت کاملاً هوشمند اجازه خروج به کامیون‌های بارگیری شده داده می‌شود. 

با این روش از ورود و خروج کانتینرها و کالاهای غیرمجاز به صورت خودکار ممانعت به‌عمل می‌آید، ضمن اینکه اطلاعات ورود و خروج کامیون‌ها و درب خروج به صورت آنلاین به مرکز منتقل و رصد عملیات گمرکی آسان‌تر شده و نظارت دفاتر ستادی بر عملکرد گمرکات اجرایی راحت‌تر صورت می‌گیرد.

این پروژه به طور کامل به دست دانش‌پژوهان پژوهشکده سامانه‌های هوشمند دانشگاه تهران طراحی و اجرایی می‌شود.

هم‌اکنون مقدمات نصب و راه‌اندازی 36 دستگاه سیستم راهبند و 85 دستگاه پلاک‌خوان فراهم شده و قرار است در مرحله نخست گمرکات بندر شهید رجایی، بندر شهید باهنر، بندر بوشهر، بندر لنگه، فرودگاه امام خمینی(ره)، سلفچگان، اینچه برون و غرب تهران به سیستم هوشمند درب خروج مجهز شوند.

بانک اطلاعات تجارت خارجی کشور یکی از ارزشمندترین دستاوردهای گمرک الکترونیک به‌شمار می‌رود. 

این بانک اطلاعاتی همه اطلاعات مربوط به "سامانه جامع گمرکی" را به‌طور اتوماتیک دریافت و در مرکز داده خود تجمیع و پردازش می‌کند.

این اطلاعات شامل اظهارنامه‌ها، پروانه‌های واردات، صادرات و ترانزیت، پته و بیجک‌ها و اطلاعات پروانه‌های عبوری است.

بررسی سوابق عملکرد واردکنندگان، صادرکنندگان و همچنین شرکت‌های حمل‌ونقل به ‌صورت هوشمند به تفکیک وزن، ارزش، نوع کالا و تخلفات احتمالی از مهم‌ترین قابلیت‌های این بانک اطلاعاتی به‌شمار می‌رود.

این بانک اطلاعاتی که با هدف شفاف‌سازی فعالیت‌ها در حوزه تجارت خارجی راه‌اندازی شده است این امکان را به گمرک می‌دهد تا به‌صورت لحظه‌ای فعالیت واردکنندگان به تفکیک کالای وارداتی، نوع ارز، تعداد دفعات واردات، نوع معامله و محل انجام معامله را به سال، ماه، هفته، روز و به ساعت رصد نماید و همچنین چگونگی انتقال مالکیت کالا، نوع وکالت و تعداد افرادی را که اشخاص حقیقی و حقوقی وکالت داده‌اند گزارش کند.

یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های این بانک اطلاعاتی گزارش لحظه‌ای و هوشمند از بزرگ ‌ترین واردکنندگان کشور است به گونه‌ای که مشخص می‌شود افراد و شرکت‌های فعال در امر تجارت خارجی در فواصل زمانی مشخص و به لحظه چه میزان فعالیت و چه نوع کالاهایی را به کشور وارد کرده‌اند. 

از دیگر امکانات این بانک اطلاعاتی گزارش دقیق از میزان واردات کالاهای اساسی به کشور است و به‌صورت منظم و لحظه‌ای اعلام می‌کند که حجم واردات کالاهای اساسی به کشور در فواصل زمانی مشخص چقدر بوده و آیا نیازی به واردات بیشتر هست یا خیر؟ 

پیش از این اطلاعات و عملکرد واردکنندگان و صادرکنندگان به‌صورت گمرک به گمرک جمع‌آوری و در ستاد مرکزی گمرک ایران تجمیع می‌شد و در صورت نیاز پرونده واردکنندگان به‌صورت دسته‌جمعی جهت بررسی به ستاد مرکزی گمرک ایران ارسال می‌گردید و امکان رصد لحظه‌ای و هوشمند فعالیت‌های واردکنندگان و صادرکنندگان وجود نداشت. 

دریافت گواهی‌های بازرسی اظهارنامه‌های بانکی از طریق اظهارنامه‌های بانکی برای تسریع و تسهیل عملیات گمرکی کرده است.

بر این اساس گواهی بازرسی همه اظهارنامه‌های بانکی می‌بایست توسط شرکت‌های بازرسی مربوطه تأیید شود و صاحبان کالا یا نمایندگان قانونی آنها باید قبل از تنظیم اظهارنامه، نسبت به ارسال اطلاعات گواهی بازرسی به شرکت بازرسی مربوطه و دریافت تأییدیه آن اقدام کنند تا امکان تنظیم اظهارنامه برایشان فراهم شود. بنابراین پیشنهاد می‌شود چند روز قبل از اظهار نسبت به بارگذاری گواهی بازرسی و دریافت تأییدیه آن در سامانه جامع امور گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی اقدام نمایند تا هنگام طی مراحل اظهار با مشکل مواجه نشوند.

بدیهی است با اجرایی شدن این برنامه گمرک می‌تواند با اتصال به منشأ اطلاعات در اسرع‌وقت نسبت به صدور پروانه اقدام و از توقف کالاهایی که اظهارنامه بانکی دارند در مبادی ورودی جلوگیری نماید.

گمرک ایران و سازمان بنادر و دریانوردی با هدف تبادل الکترونیکی اطلاعات با محوریت سامانه جامع امور گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی، تفاهم‌نامه امضا کردند.

با امضای این تفاهم‌نامه گمرک ایران به اطلاعات "تالی تخلیه و مانیفست بنادر" در بستر الکترونیکی دسترسی پیدا کرد و از این پس تنها اظهارنامه صاحبان کالا برای گمرک ملاک عمل نخواهد بود.

بدین ترتیب گمرک اطلاعات قابل اتکایی از کالاهای موجود در محوطه‌ها و انبارهای بنادر و دریانوردی از طریق تبادل الکترونیکی مجموع بارنامه‌های موجود در کشتی (مانیفست کشتی) و تالی بندر به دست می‌آورد که این امر گام بزرگی در جهت مبارزه با قاچاق کالا خواهد بود. 

بر پایه این گزارش در بخشی از تفاهم‌نامه مزبور آمده است: سازمان بنادر و دریانوردی نسبت به ارائه اطلاعات تأییدیه و قبض انبارهای صادره به صورت الکترونیکی به گمرک ایران اقدام می‌نماید و نحوه ارائه اطلاعات به صورتی خواهد بود که فرآیند کلیه تغییرات قبلی در قبض انبارهای قابل معامله مشخص ‌باشد. 

در بخش دیگر این تفاهم‌نامه با اشاره به اینکه گمرک ایران پروانه الکترونیکی گمرک را با درج آخرین اطلاعات و شماره قبض انبارهای صادره توسط سازمان بنادر صادر می‌کند 

آمده است: صدور پته یا بیجک خروجی کالا و کانتینر از سوی سازمان بنادر و دریانوردی در سامانه خود و براساس اطلاعات پروانه گمرکی که منطبق بر اطلاعات آخرین قبض انبارهای صادره از سوی سازمان بنادر و دریانوردی است انجام می‌پذیرد و بیجک مذکور ملاک تسویه پروانه گمرکی و خروج کالا و کانتینر از درب خروج گمرک خواهد بود.

مانیتورینگ کالاهای عبوری داخلی و خارجی با استفاده از سامانه مدیریت اطلاعات (MIS) سامانه جامع گمرکی اجرایی شد.

دفتر نظارت بر ترانزیت گمرک ایران با بهره‌گیری از سامانه هوشمند مدیریت اطلاعات (MIS) اقدام به کنترل کامیون‌ها و کالاهای عبوری اعم از داخلی و خارجی نموده است.

سامانه هوشمند مدیریت اطلاعات (MIS) کلیه اطلاعات مربوط به کالاهای عبوری داخلی و خارجی را به طور اتوماتیک دریافت و به منظور نظارت و کنترل الکترونیکی در مرکز داده جمع‌آوری می‌کند.

این اطلاعات شامل اظهارنامه‌های ترانزیتی است و گزارش‌های منظمی درباره اطلاعات پروانه‌های عبوری و سایر اطلاعات مربوط به سوابق و عملکرد کاربران و شرکت‌های حمل‌ونقل را جهت استفاده و نظارت هوشمند بر عملکرد شرکت‌های حمل‌ونقل در بخش ترانزیت در اختیار حوزه‌های نظارتی قرار می‌دهد.

فرآیند رسیدگی به شکایات و اعتراضات ذی‌‌نفعان در سامانه جامع امور گمرکی با طراحی سامانه پیشخوان خدمات الکترونیک گمرک، الکترونیکی شد.

گمرک جمهوری اسلامی ایران با راه اندازی و استقرار سامانه جامع امور گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی و تغییر شیوه عملیات گمرکی از روش دستی به دیجیتالی در رویه‌های واردات، صادرات و ترانزیت و تبادل الکترونیکی داده‌ها با سازمان‌های صادرکننده مجوزهای قانونی و همچنین اجرای طرح کارشناسی متمرکز با هدف استفاده کامل از ظرفیت نیروی کارشناسی گمرکات کشور، موجبات افزایش شفافیت در 

به منظور کنترل و رصد کلیه فرآیندهای الکترونیکی تشریفات گمرکی کلیه صاحبان کالا و نمایندگان قانونی آنها سامانه پیشخوان خدمات الکترونیک گمرک طراحی و راه‌اندازی شده که صاحبان کالا می‌توانند در هر مرحله از عملیات گمرکی، از طریق http:// club.irica.co نسبت به ثبت اعتراضات و شکایات خود در ارتباط با نحوه ارائه خدمات اقدام کنند تا رسیدگی شود.

فرآیند بازرسی و حسابرسی پس از ترخیص و همچنین نظارت بر عملکرد گمرکات الکترونیکی شد.

بازبینی اکنون با الکترونیکی شدن در شرایط بهتری انجام می‌شود و مدت زمان انجام کار کوتاه‌تر شده و مسئولان بازبینی می‌توانند به صورت آنلاین روند کار را بررسی کنند و از نحوه کار مطلع شوند.

روال کار در بخش بازبینی اکنون با سنوات قبل تفاوت‌های زیادی دارد و همکاران باید خود را نسبت به سیستم به روز کنند.

مقدسی با اشاره به تخصص افرادی که در بخش بازبینی فعالیت دارند ادامه داد: این افراد در بخش‌های مختلف حتی ترانزیت مشغول به فعالیت بودند و دارای دانش تخصصی در بیشتر بخش‌ها هستند.

معاون حقوقی و نظارت گمرک ایران کار در این بخش را سخت دانست و گفت: افرادی که در بخش بازبینی مشغول فعالیت هستند باید دارای یک ذهن تحلیلگر در زمان مشاهده اسناد باشند و اگر اشتباهی از سوی متقاضی به صورت سهوی رخ داده آگاه باشند و سریعاً برای اصلاح مشخصات اقدام کنند.

وی بازبینی را یکی از بخش‌های مهم در گمرک برشمرد و تصریح کرد: بازبینی واحد تفکر فنی مدیر بوده و اگر این دکمه درست کار کند ضریب سلامت سازمان افزایش خواهد یافت.

مقدسی اضافه کرد: تشریفات ترخیص و رویه‌های گمرکی و حتی بخش‌های وکالت‌نامه هم در این قسمت قرار گرفته و از اسناد کاغذی به الکترونیکی تبدیل شده است که این موضوع باعث می‌شود تا سوءاستفاده از بخش‌های مختلف کاهش یابد.

معاون حقوقی و نظارت گمرک ایران گفت: اکنون بیشتر بخش‌های گمرک الکترونیکی شده و بخش بازبینی نیز کار خود را به صورت الکترونیکی انجام می‌دهد.

گمرک ایران سیستم کیف پول الکترونیکی را راه‌اندازی کرده است.

این اقدام به دنبال اجرای پنجره واحد تجارت فرامرزی و سامانه جامع گمرکی و در جهت سرعت بخشیدن به عملیات گمرکی صورت گرفته است و از آنجا که در ازای خدماتی مانند توزیع، انبارداری، تخلیه و بارگیری براساس قوانین و دستورالعمل‌های مربوطه می‌بایست مبلغی پرداخت گردد، سامانه جامع امور گمرکی با راه‌اندازی کیف پول الکترونیکی متصل به کارت‌های هوشمند باعث گردیده است که صادرکننده نیازی به پرداخت مبالغ مالی خدمات نداشتند و سامانه به‌صورت هوشمند از کیف پول الکترونیک آن برداشت می‌ کند.

این موضوع علاوه بر ایجاد کنترل‌های دقیق و جلوگیری از تخلف موجب افزایش سرعت شده و عدم نیاز به حسابداری‌های پیچیده را میسر می‌ کند.