بورس اوراق بهادار از شوک امروز اقتصاد ایران عبرت بگیرد
- دوشنبه 23 مهر 1397 ساعت 1:48
به گزارش نمایه بانک ، به نقل از کانون نهادهای سرمایه گذاری ، در این گفتگو به اجمال درباره التهاب‌های بازارهای موازی و چشم‌انداز ارز و نقش بازار سرمایه در هضم تلاطم‌های اقتصادی و همچنین کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و توصیه به متولیان بازار سرمایه سخن به میان آمده است.
_برای شروع این گفتگو شاید نگاهی به وضعیت کنونی بازار سهام از زاویه دید شما به عنوان دبیر کل کانون نهادهای سرمایه گذاری برای مخاطبان جذاب‌تر باشد. با توجه به اعتماد مردم برای ورود به بازار سهام با وجود جذابیت سایر بازارها ،چرا حمایت همه جانبه و مدونی برای کد اولی‌ها در بازار وجود ندارد و نقشه راهبری در بازار سرمایه همچنان مبتنی بر استراتژی‌های کوتاه مدت است؟
اسلامی بیدگلی: به نظر می‌رسد اتفاق‌هایی که در اقتصاد ایران افتاده و نو سان‌های موجود اساساً برای هیچ کدام از سیاست‌گذاران کشور قابل پیش بینی نبود و حتی کسانی که پیش بینی‌هایی از چشم انداز داشتند، نمی‌خواستند درک کنند که اقتصاد با چنین بحرانی در حال مواجه شدن است.
اگر مصاحبه‌های مسئولان در ماه‌های گذشته را ببینید، متوجه می‌شوید که همواره مردم را دعوت به آرامش می‌کردند، چرا که تصور می‌کردند با ایجاد امیدواری ممکن است، شدت برخی از التهاب‌ها دفع شود، اما متاسفانه این روش صحیحی نبود و در بازارهای مختلف دارایی از ارز و طلا گرفته تا مسکن این التهاب کشانده شد.
افزایش ۷۴ درصدی شاخص مسکن در یکسال برای شهر تهران عبرت انگیز است و بسیاری از کسانی که صاحب خانه نیستند، برای سال‌های طولانی از این آرزو دور شدند.
بازار سرمایه نیز همزمان با نوسان قیمت‌ها در بازارهای موازی فرصت خوبی را فراهم کرد، تا کسانی که از جهش قیمت دارایی‌ها جا مانده بودند، بتوانند با توجه به اینکه بازار سرمایه با یک فاز تأخیر شروع به حرکت می‌کند، بخشی از جاماندگی خود را جبران کنند.
بازار سرمایه مشکلاتی از داخل دارد و برخی از مشکلات نیز از بیرون به آن تحمیل می‌شود، مثلاً یکپارچه سازی (Integration) بین بازارهای ارز ، مسکن و طلا با حوزه سیاست‌گذاری بازار سرمایه علی رغم تمام تلاش‌هایی که برای راه‌اندازی ابزارهای مالی در بازار ارز شده، به طور جدی وجود نداشته و کانون نهادها نیز پیشنهادهایی برای استفاده از ظرفیت بازار سرمایه و کنترل بازار ارز ارائه شده است.
شاید بتوان گفت بخشی از ضعف‌ها به دلیل نداشتن ابزارهای کافی در بازار سرمایه است که از شوک امروز اقتصاد ایران در تحیُر بود و کمی دیر واکنش نشان داد. البته در مجموع واکنش بازار سرمایه بهتر از سایر بازارها بود و التهاب و آسیب‌های آن کمتر از بازار ارز و مسکن رخ داد . به هر حال هر پرش ناگهانی و تصحیح قیمت‌هایی که با تأخیر وارد پرش شده‌اند، منجر به از دست دادن سرمایه کسانی شود که حتما برای اغلب آنها دردناک است.
_ شما اگر مسئول بودید، نخستین اقدام شما برای بهبود شرایط سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه چه بود؟
اسلامی بیدگلی: ترجیح می‌دهم به جای جواب دادن به این سؤال ، به رییس سازمان بورس مشورت بدهم. هر چند انتقادهای مختلف همیشه وجود داشته، اما اقدام‌های خوبی نیز در حال انجام است.
به نظر می‌رسد، در ترویج و توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته کار جدی نشده و ای کاش زمینه‌ای فراهم بود که سرمایه گذاران کم تجربه کمتر وارد خرید سهام شوند و با به کارگیری ابزارهای مالی، آنها را غیر مستقیم وارد بازار کنیم و به این ترتیب هیجان‌ها را کنترل و کم کنیم.
از طرفی افزایش ارزش پایه بازار سهام کمک می‌کرد که پول‌های سرگردان و هیجانی وارد سهام موجود در بازار به یکباره نشود و با حجم بیشتری از سهام در بازار هضم شود . زیرا عمق دادن به بازار سهام، برخی از هیجانات نوسانی را کنترل و دفع می‌کند.
باید از حرکت اخیر جریان پول و التهاب بازارها درس گرفته باشیم، چون به نظر می‌رسد سیاست‌گذار از این فرایند عبرت نمی‌گیرد و هیجانات بیشتری در سال‌های آینده ادامه داشته باشد، اما بازار سرمایه با توسعه ابزارها و عمق بخشیدن به بازار می‌تواند تسهیل کننده التهاب‌های مالی و سررسز شدن حجم پول به بازارهای کاذب در کشور باشد.
_ توصیه شما به مردم عادی و به اصطلاح کد اولی‌ها چیست؟ آیا همچنان دلار بخرند یا می‌توان این تضمین را داد که صنعت در ایران به لحاظ زیربنایی رشد خواهد داشت؟
اسلامی بیدگلی: این پرسش تا حد زیادی به نظر سیاسی شده و نمی‌دانیم چقدر بسته پیشنهادی اروپا به نفع ایران است و تا چه حد احتمال همکاری چین و روسیه با ایران به طور جدی در ماندن اقتصاد ایران در فضای بین الملل و همچنین بازگشت به میز مذاکرات وجود دارد.
با توجه به اینکه پیش بینی نمی‌شود دلار به ارزش‌های قدیمی خود بازگردد ، هنوز می‌توان انتظار داشت برخی صنایع در بازار سرمایه فرصت رشد جدید داشته باشند، بنابراین توصیه می‌شود همه سهم‌ها در بازار خریداری نشود و با تمرکز بر سهم‌های برگزیده ( selective ) از هیجان و التهاب دوری کرد.
_ در بازار سرمایه نیاز به پرورش نیروهای متخصص برای تبدیل داده‌های کیفی به کمی مطابق با استانداردهای حسابرسی روز دنیا به جای بسترهای مبتنی بر علوم انسانی و دانش کافی برای حسابرسان ، مدیران مالی و حسابداران به ویژه در طرح‌های دانش بنیان و استارت آپ ها ضروری است ، آیا کانون نهادهای سرمایه گذاری برای برطرف کردن این خلاء تاکنون برنامه‌ای داشته است؟
اسلامی بیدگلی: این اشکال به طور عمومی در بازار سرمایه وجود داشته و به نظر می‌رسد با موج جدیدی از فارغ التحصیلانی که از رشته‌های مهندسی و ریاضی به سمت رشته‌های مالی و اقتصادی گرایش پیدا کرده‌اند، در حال جبران است.
توسعه فضای استارت آپی در حوزه مالی و فین تک‌ها در حال جدی شدن است و این در حالی است که تا ۵ سال قبل شاید کلمه استارت آپ ها شنیده نمی‌شد و حوزه الگوریتم داد و ستد ناشناخته بود، اما اکنون نیروهای خلاقی وارد بازار شده‌اند و بازار می‌تواند به لحاظ جذابیت‌های خود،نخبگان حوزه‌های مختلف را جذب کند .
همیشه دولت و حاکمیت عقب‌تر از افراد نخبه حرکت کرده است، نیاز به حمایت‌های دولت و حاکمیت ازفضای استارت آپی به صورت زیر ساختی و قانون گذاری به جای دخالت ، سرمایه گذاری و هدایت مستقیم و حتی تملک برخی شرکت‌ها ضروری است. چنین رفتارهای اشتباهی طی ۴ دهه گذشته در همه حوزه‌ها از سوی دولت وجود داشته است.
کانون نهادهای سرمایه گذاری به عنوان یکی از ارکان تحت نظارت سازمان بورس تا دو هفته آینده اطلاع رسانی در مورد برپایی آموزش بلاک چین را آغاز و در نهایت طی یک ماه آینده برگزار خواهد شد. علاوه بر آن ، یک مدرسه برای رمز ارزها نیز بر پا می‌شود که اتفاق‌های خوبی برای ارتقای سطح دانش بازار سرمایه در بر خواهد داشت.در حوزه مالتی مدیا نیز کانون اولین کتاب در حوزه بازار سرمایه را منتشر خواهد کرد.
_ برای بهبود مهارت‌های مدیریتی در سطح بازار سرمایه چه اقدام‌های صورت گرفته است؟
اسلامی بیدگلی: برنامه‌های مدون و آموزشی مختلفی در دوره جدید برگزار شده که ضمن فاصله گرفتن از آموزش‌های کلاسیک در بازار سرمایه از برنامه‌های متعددی همچون آکادمی بورس،لیگ ستارگان و یا تحلیلگران برتر برای بهبود آموزش‌ها استفاده شد که کانون نهادهای سرمایه گذاری در برخی از آنها به عنوان همکار و یا مجری برگزاری حضور داشته است.
در برخی حوزه‌ها که نقص مدیریتی در بازار سرمایه احساس شده، مدرسه مهارت‌های مدیریتی برای مدیران نهادهای مالی برگزار شده است.
اغلب تحصیلات در بازار سرمایه مالی و اقتصادی است و شاید مهارت‌های کافی در این حوزه‌ها وجود داشته باشد، اما در سطوح مدیریت همچنان برخی مهارت‌های مدیریتی با خلاء مواجه است.
برای این منظور از حوزه (coaching) اقدام‌هایی شروع شده و با همکاری موسسه کانادایی کوچینگ آرلسیس کانادا که یکی از معتبرترین مؤسسات آموزشی غیر دانشگاهی دنیا است و همکاری دانشگاه صنعتی شریف مدرسه تابستانی برای این منظور راه اندازی شد و پاییز امسال نیز برای مدیریت میانی و مدیران عالی نهادهای مالی دوباره مدرسه جدیدی برپا شده است.
اساتید معروفی همچون هنری مینسبرگ و فیلیپ کاتلر مالک این موسسه کانادایی هستند و کلاس‌ها نیز به صورت کارگاهی و اشتراک دانش با سبک خاصی برگزار می‌شود.
با همه تلاش‌هایی که برای بهینه کردن هزینه‌ها با توجه به نوسان قیمت ارز وجود داشته و با توجه به اینکه طرف برگزاری این دوره‌ها کانادایی است، اما تلاش شده هزینه‌ها چندان افزایش نداشته باشد و تنها ۱۰ درصد بالاتر باشد گر چه نسبت به سایر دوره‌ها کمی گران‌تر تمام می‌شود، اساتید این دوره از دانشگاه صنعتی شریف هستند و مدارک نیز به طور مشترک از موسسه کوچینگ و کانون نهادهای سرمایه گذاری صادر می‌شود .
کانون نهادهای سرمایه گذاری در سطوح مختلفی با دوره‌ها همکاری می‌کند از جمله در برخی دوره‌ها در سطح اطلاع رسانی است و در برخی دوره‌ها کانون برگزار کننده است، از جمله دوره بازدید از بازارهای مالی فرانسه که تنها اطلاع رسانی بر عهده آن است.