پیش‌بینی آینده اقتصاد ایران در دوران ترامپ

 ترس بازارهای مالی دنیا از انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا امروز به اوج خود رسید، اما کارشناسان ایرانی اغلب معتقد هستند روحیات اقتصادی ترامپ مانع از بروز تکانه‌های شدید اقتصادی در ایران خواهد شد.

مریم یعقوبی: بورس تهران پس از آشکارشدن شواهد پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دچار افتی 1500 واحدی شد تا حداقل ژست همراهی با بازارهای مالی جهان را گرفته باشد؛ سؤال اما این است که آیا تأثیرات اقتصادی و سیاسی حضور ترامپ در رأس دولت آمریکا برای بازار و اقتصادی تقریبا منفک از جهان مانند بازار واقتصاد ایران واقعا همین قدر است؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در پی انتشار خبر پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، شاخص بورس تهران  امروز 1415 واحد افت کرد. افت بورس در حالی بود که دیروز شاخص در مرز 80 هزار واحد قرار گرفته بود.

علاوه بر بورس، بازار سکه و ارز هم دستخوش تلاطماتی شد؛ قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی امروز در بازار تهران 23 هزار تومان گران شد. نیم‌سکه نیز 9 هزار تومان، ربع سکه 6 هزار تومان و سکه یک‌گرمی 4 هزار تومان افزایش قیمت داشت. 

افزایش قیمت طلا در بازار ایران البته تا حدود زیادی تحت تأثیر افزایش جهانی قیمت طلا و کاهش شاخص ها در بورس های بین‌المللی اتفاق افتاد. شاخص داو 700 واحد افت داشته است. نزدک و اس اند پی 500 نیز 5 درصد کاهش داشته است؛ به طوری به پایین ترین حد خود رسیده است.

بر همین اساس، بازارهای آمریکا سقوط کردند. این درحالی است که نیک کی ژاپن 5.5 درصد کاهش داشته است. بازارهای آسیا نیز واکنش شدیدی نشان دادند؛ به طوری که گفته می شود بانک مرکزی ژاپن و وزارت دارایی این کشور، جلسه اضطراری برگزار کردند. به همین ترتیب، بازار طلای جهانی 5 درصد افزایش قیمت داشته و به بیشترین حد خود در 5 هفته اخیر رسیده است. این فلز گرانبها بیشترین جهش را از ژوئن داشته است.

چنین واکنش هایی البته از قبل نیز قابل پیش بینی بود تا جایی که اجلاس پاییزه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در سال جاری، با یک تفاوت نسبت به دوره‌های پیشین، شروع به کار کرد و آن غلبه ریسک سیاسی ناشی از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بر سایر ابعاد این اجلاس بود.

بسیاری از مقامات مسوول در این اجلاس نگران بودند که با روی کار آمدن دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری‌خواه، ریسک مخربی بر اقتصاد جهانی حاکم شود.

اگرچه مسوولان اقتصادی نظیر کریستین لاگارد، رئیس صندوق بین‌المللی پول به صراحت از ترامپ نام نبردند اما این اظهارنظر «اکنون زمان مناسبی برای محدود کردن فرآیند جهانی شدن نیست» بیانگر نگرانی از دیدگاه‌های ضد تجارت آزاد ترامپ است. ازسوی دیگر، برای دومین بار متوالی، جیم یونگ کیم، در یکی از سریع‌ترین فرآیندهای انتخابات، رئیس بانک جهانی لقب گرفت.

رصد واکنهای بازارهای جهانی به افت و خیزهای رقابت های انتخاباتی هم از نگاه منفی بازارها به ترامپ خبر می داد. موسسه مطالعاتی بامداد در تحلیلی خود درباره روند تغییرات شاخص دلار آمریکا متذکر شده است که این روند به خوبى نشان مى‌دهد که بازارهاى مالى رابطه خوبى با ترامپ ندارند.

بروز چنین افت و خیزهایی در بازارهای مالی ایران این سؤال را دوباره در کانون توجه قرار داده است که آیا انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور امریکا واقعا چنین دامنه ای از تأثیرگذاری بر اقتصاد ایران دارد؟ پاسخ کارشناسان و مسئولان ایرانی به این پرسش تقربا مشابه است.

رئیس سازمان بورس در این باره گفته است" اشخاص در دوران مبارزات انتخاباتی حرف‌هایی می‌زنند و بعد از انتخابات روابط دیگری ایجاد می‌شود. پیروزی ترامپ ممکن است تاثیر محدودی بر سایر کشورها به جا بگذارد اما چون پتانسیل ایران بالاست در بلندمدت پتانسیل شرکت‌های ما تعیین کننده خواهد".

به گفته شاپور محمدی "باید توجه داشت که دنیا تابع یک عقلانیت مشخص است. در روابط بین‌الملل معادلاتی برقرار است که در بلند مدت این معادلات، حاکم خواهد بود. بازار سرمایه ایران تابع تحولاتی است که در داخل در حال وقوع است. از جمله این تحولات، رشد اقتصادی مثبت ایران، بهبود وضعیت شرکت‌ها و سیاست‌های خوبی است که دولت آقای روحانی دنبال می‌کند. در حال حاضر ثبات مناسبی در بازارهای کشور و اقتصاد ایران حاکم است".

مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران هم معتقد است "انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا تأثیری بر اقتصاد ایران ندارد و ما با داشتن وفاق ملی از تأثیرات خارجی بر اقتصاد ایران در امان هستیم".

محسن جلال پور رئیس سابق اتاق ایران اما نگاه دیگری دارد و از یکدست شدن قدرت در آمریکا کمی نگران است؛ به اعتقاد وی "جمهوری‌خواهان، مجلس نمایندگان را نیز در کنترل گرفتند. جمهوری‌خواهان همچنین سکان مجلس سنا را هم  در کنترل خود گرفتند. به این ترتیب به نوعی شاهد یکدست شدن کنگره و کاخ سفید هستیم. این یکدست شدن به نظرم برای ما کمی نگران‌کننده است. در حالی که اگر ترامپ پیروز می‌شد، اما در سنا و مجلس نمایندگان اتفاق دیگری رخ می‌داد، به نوعی می شد امیدوار بود که اهرم‌هایی برای جلوگیری از تندروی‌های احتمالی کاخ سفید وجود داشته باشد. یا اگر برعکس، دموکرات‌ها برنده انتخابات ریاست جمهوری می‌شدند و سنا و مجلس نمایندگان به جمهوری‌خواهان می رسید، باز می‌شد به بازدارندگی های احتمالی دو حزب، مقابل برنامه‌های یکدیگر امیدوار بود اما اکنون قدرت در دست جمهوری‌خواهان است. این یک پیام جدید از آمریکا است. صدایی جدید است که تا امروز نشنیده‌ایم. باید بنشینیم و این پیام را تحلیل کنیم. تحول جدید، تصمیم جدید می‌خواهد. باید نشست و تحولات را به دقت رصد کرد و از همه مهم تر باید انسجام درونی را تقویت کرد. باید متحد بود و از تشدید اختلافات داخلی جلوگیری کرد".

وحید شقاقی اقتصاددان در این باره با اشاره به رویکرد ترامپ به برجام و تاثیری که برجام بر اقتصاد ایران دارد معتقد است" ترامپ در دوران تبلیغات، سخنرانی و جبهه ‌گیری‌های منفی‌ای علیه ایران کرده است که طبیعتا می‌توانند در تمایل سرمایه گذاران خارجی برای حضور در کشور تاثیر گذار باشد، ولی این موضوع در بلند مدت تاثیر گذار نخواهد بود. دونالد ترامپ جزو افرادی است که در بخش واقعی اقتصاد و مسکن کار کرده و در نتیجه نگرش او به اقتصاد در داخل آمریکا است".

امیرجعفر زاده یک کارشناس اقتصادی دیگر به تاثیر انتخاب ترامپ بر قدرت دلار و نرخ ارز در ایران اشاره می کند و می گوید" نرخ ارز بستگی به توان آمریکا در رشد اقتصادی و نرخ بهره‌ آمریکا دارد و کمتر از روی کار آمدن ریاست جمهوری تاثیر می‌گیرد. با انتخاب ترامپ به این دلیل که بازارهای سهام  و شرکت‌های تولیدی سیگنال منفی می‌گیرند از این جهت که اغلب اینترنشنال هستند و در مراوده با شرکت‌های خارجی هستند، در کوتاه مدت بر اثر جو روانی باعث تضعیف دلار می‌شود".