برگزاری اجلاس اپک در سایه ابهام

اجلاس سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا - اقیانوس آرام (اپک) در سایه ابهامات پیش آمده درباره آینده این سازمان پس از پیروزی ترامپ برگزار شد.
نشست سالانه رهبران بیست و یک کشور عضو اپک جمعه کار خود را در شهر لیما پایتخت پرو آغاز کرد. این اجلاس سالانه در حالی برگزار می‌شود که تحت الشعاع مواضع دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آینده آمریکا در مخالفت با تجارت آزاد قرار گرفته است.
سران کشورهای عضو مجمع همکاری آسیا و اقیانوس آرام ( اپک) روز یکشنبه در نشست خود در لیما پایتخت پرو ضمن تعهد به مبارزه جدی با اشکال مختلف حمایت گرایی، کشورهای امضا کننده پیمان مشارکت ترانس پاسیفیک (دو سوی اقیانوس آرام) TPP را نیز ترغیب کردند در اجرای این مشارکت از هیچ تلاشی دریغ نکنند.
پیمان مشارکت دو سوی اقیانوس آرام، کشورهای استرالیا، برونئی، کانادا، شیلی، ژاپن، مالزی، مکزیک، نیوزیلند، پرو، سنگاپور، آمریکا و ویتنام را شامل می‌شود. این پیمان پس از چند سال مذاکرات دشوار سرانجام فوریه گذشته به طور رسمی توسط وزرای کشورهای یادشده امضا شد.
دونالد ترامپ در دوران تبلیغات انتخاباتی خود به شدت از پیمان شراکت ترانس-پاسیفیک (TPP) انتقاد کرده بود. رای مردم انگلیس به جدایی این کشور از اتحادیه اروپا نیز رویداد دیگری است که آینده تجارت آزاد را به چالش کشیده است.
پیش از این تصور می‌شد که بزرگترین چالش پیش روی پدیده «تجارت جهانی» و «جهانی شدن» کشورهای فقیر هستند اما تحولات انگلیس و آمریکا نشان داد که این دو پدیده پیش از کشورهای فقیر، از خود کشورهای غربی از جمله رهبران آنها - آمریکا و انگلیس - قربانی گرفته است.
یورونیوز امروز پیش بینی کرده است رهبران کشورهای شرکت کننده در اجلاس اپک در بیانیه پایانی این نشست از «افزایش مخالفت‌ها با جهانی‌شدن» در اروپا و آمریکا ابراز نگرانی کنند. به اعتقاد اعضای حاضر در اجلاس، تضعیف تبادلات و داد وستدهای تجاری و متوقف ساختن احیای اقتصاد جهانی، هیچ تاثیر و سودی ندارد.
از جمله پدرو پابلو کوچینسکی، رئیس جمهور پرو که کشورش میزبانی این اجلاس سالانه را برعهده دارد در سخنرانی خود گفت: «لازم است با سیاست‌های حمایت گرایانه اقتصادی مبارزه شود.»
البته وی در ادامه اظهار داشت: «طبیعتاً تنها تجارت نیست که اهمیت دارد؛ بلکه سرمایه‌گذاری، اشتغال و نیروی کار نیز مهم است و نیروی کار باید بخشی از تلاش ما باشد چرا که در غیر این صورت آنها خود را رها شده حس خواهند کرد. آنها بخش اساسی این تلاش ها هستند.» هر چند وی نگفت چگونه بدون سیاست‌های حمایتی اقتصادی می‌توان از اشتغال و نیروی کار حمایت کرد. به عبارت دیگر وی نگفت که چگونه می‌توان هم از تجارت آزاد حمایت کرد و سیاست‌های حمایت‌گرایانه اقتصادی را کنار گذاشت و هم از تکرار تحولاتی مانند آنچه در انگلیس و آمریکا روی داده است جلوگیری کرد.
رئیس صندوق بین‌المللی پول نیز گفت: در نطفه خفه کردن توافقنامه‌های تجاری به نظر نمی‌رسد گزینه‌ای واقع‌گرایانه پیش روی رئیس جمهور پیروز آمریکا باشد. کریستین لاگارد امروز در گفتگو با سی‌ان‌ان در پاسخ به تهدیدهای ترامپ مبنی بر بی‌اثر کردن توافقنامه‌های تجاری دولت اوباما گفت: «اگر منظور او این است که به تجارت به معنی امروز آن نه بگوید و اما به تجارتی کلی که برای همه مردم و نه برای گروهی اندک سودآور باشد، بیندیشد و آن را بازنگری کند، رویکردی مثبت خواهد بود.»
ژان مارک ارو وزیر امور خارجه فرانسه روز یکشنبه در سخنرانی در کنفرانس «سیاست جهان» در پایتخت قطر در جمع حدود 250 تصمیم‌گیرنده و نماینده از آمریکا خواست پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب این کشور، انزواگرایی را رد و نسبت به جهانیان سیاست درهای باز را در پیش گیرد.
برخی معتقدند پس از پیروزی دونالد ترامپ جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بیشتر میراث به جا مانده از باراک اوبامای دموکرات در معرض خطر قرار دارد و همزمان با ورود ترامپ به کاخ سفید دو توافقنامه تجاری اوباما، یکی با کشورهای حوزه‌ی اقیانوس اطلس و دیگری با کشورهای حاشیه‌ی اقیانوس آرام، احتمالاً لغو خواهند شد. اما سخنان رئیس صندوق بین‌المللی پول و رئیس جمهور پرو و بسیاری از مقامات غربی و شرقی نشان می‌دهد که تحولات انگلیس و آمریکا در عزم کشورها برای تسهیل روند جهانی شدن خللی ایجاد نکرده است اما در عین حال این تحولات سبب شده رهبران و صاحبنظران جهان بر لزوم توجه به بهره‌بردن همه اقشار و طبقات اجتماعی از منافع جهانی شدن واقف شوند.

--------------------
بررسی و تحلیل/ عبدالرضا خلیلی