برجام نفتی در راه است؟

بعد از تفاهم تاریخی اوپکی‌ها در نشست الجزایر حول چارچوب طرح فریز نفتی، امیدواری‌ها برای نهایی شدن توافق تولیدکنندگان طلای سیاه بر سر کنترل تولید افزایش یافته است؛ به‌خصوص اینکه بیژن زنگنه پس از دیدار با بارکیندو اعلام کرد که احتمال توافق اوپکی‌ها در نشست پیش‌روی اوپک زیاد است.

وزرای نفت کشورهای عضو اوپک 30نوامبر نشست سرنوشت‌سازی را برگزار خواهند کرد. چشم فعالان بازار نفت به نتایج این نشست است تا جهت‌گیری قیمت طلای سیاه براساس آن تعیین شود. کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت از ماه‌ها قبل، مذاکره بر سر طرح فریز نفتی را آغاز کرده‌اند و پس از یک دور شکست در مذاکرات، امیدوارند این بار آن را نهایی کنند.

در نشست قبل که بیست و نهم فروردین 1395به میزبانی قطر برگزار شد، عربستان مانع شکل‌گیری توافق شد. درحالی‌که روسیه به‌عنوان تولیدکننده بزرگ نفت و کشوری خارج از اوپک حاضر به تفاهم بر سر فریز نفتی شده بود و مستثنی شدن ایران از این طرح مورد پذیرش همه کشورها قرار گرفته بود، عربستان زیر بار این توافق نرفت تا این تفاهم به نشست دهم آذرماه موکول شود.

ایران که طی 10‌ماه گذشته از اجرای برجام به‌دنبال بازپس‌گری سهم خود از تولید و صادرات نفت بود، بارها اعلام کرد تا زمانی که تولید نفت خود را به میزان پیش از تحریم‌ها نرساند، دست از افزایش تولید برنخواهد داشت. بیژن زنگنه پیش از اجرای برجام نیز به صراحت اعلام کرد که سیاست افزایش تولید و صادرات نفت را دنبال خواهد کرد؛ حتی اگر قیمت نفت به 20دلار برسد.

در شرایطی که گزارش‌های رسمی نشان‌دهنده عبور تولید نفت ایران از مرز 4میلیون بشکه در روز است و صادرات ایران به 2میلیون بشکه افزایش یافته است، احتمال فریز تولید نفت در این سطح بالا‌رفته است. براساس توافق اولیه در الجزایر کشورهای ایران، لیبی و نیجریه از مشارکت در اجرای فریز نفتی معاف شده‌اند. با افزایش احتمال توافق نفتی‌ها در دهم آذرماه، بازار نفت جهت‌گیری جدیدی در نرخ‌ها تجربه خواهد کرد. حدود 40درصد نفت خام جهان را اوپک تأمین می‌کند. رویترز در گزارشی نوشت، اوپک به نهایی کردن نخستین توافق محدودسازی تولید خود از سال 2008نزدیک است.

با افزایش احتمال شکل‌گیری توافق فریز نفتی، بازار نفت روز جمعه با افزایش قیمت‌ها مواجه شد که ممکن است این روند امروز با بازگشایی مجدد بازارها نیز ادامه یابد. قیمت نفت برنت دریای شمال در پایان معاملات جمعه 0.8درصد نسبت به روز پیش از آن بالا رفت و به 46دلار و 86سنت در هر بشکه رسید. هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز با 0.6درصد افزایش نسبت به روز پیش از آن، به ارزش 45دلار و 69سنت معامله شد. قیمت سبد نفتی اوپک اما در پایان روز پنجشنبه با 7‌سنت کاهش، به ٤٢‌دلار و ٨٣‌سنت برای هر بشکه رسید.

وزیر نفت ایران پس از دیدار با دبیرکل اوپک که روز شنبه در محل وزارت نفت برگزار شد، اعلام کرد: احتمال اینکه در نشست نوامبر، وزیران نفت و انرژی اوپک به توافق برسند زیاد است. بیژن زنگنه در جمع خبرنگاران گفت: دبیرکل در این دیدار، گزارش مفصلی از فعالیت‎های انجام شده پس از نشست فوق‌العاده اوپک در الجزایر و مذاکراتی که با مقام‎های کشورهای عضو و غیرعضو این سازمان ازجمله ونزوئلا، عراق، کویت، امارات، عربستان، روسیه و... داشته است، ارائه کرد.

کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در تلاشند که در نشست عادی آذرماه این سازمان در وین به تصمیمی جامع برسند و اطلاعاتی که دبیرکل امروز به من دادند، دلگرم‌کننده است. وزیر نفت یادآور شد: کشورهایی که در سال‎های اخیر تولید بیشتری داشته‌اند، برای بهبود وضع بازار مسئولیت بیشتری‌دارند.

دبیر کل اوپک در حاشیه دیدار با وزیر نفت ایران اعلام کرد: توافق اعضای این سازمان در نشست الجزایر بدون رهبری ایران غیرممکن بود. محمد سانوسی بارکیندو، با اشاره به سفر پیشین خود به ایران در شهریور ماه گفت: پیش از نشست الجزایر با آقای زنگنه دیدار کردم و ایشان به من اطمینان داد که ایران، نه‌تنها در پیوستن به اجماع، بلکه برای رسیدن به آن، از هیچ کاری دریغ نمی‎کند.