تعامل بخش خصوصی و دولت برای ایجاد نهضت ملی گردشگری

 در ابتدای این نشست، محسن مهر علیزاده رئیس کمیسیون گردشگری اتاق تهران بر آمادگی بخش خصوصی صنعت توریسم و گردشگری برای همکاری و تعامل با دولت و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در مسیر توسعه و تقویت این صنعت در کشور تاکید کرد. 

همه با هم برای ایجاد نهضت ملی گردشگری
مهدی جهانگیری نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز در این نشست، بر ایجاد نهضت ملی صنعت گردشگری در کشور تاکید کرد که فقط با تعامل دولت و بخش خصوصی شکل خواهد گرفت و تشکیل کمیته کاری برای تسریع پیگیری امور با مشارکت فعالان بخش‌های مختلف، را خواستار شد.

وی با اشاره به اینکه ارزش درآمد صنعت گردشگری ایران هم اکنون به 8 میلیارد دلار رسیده است، افزود: کسب این درآمد در شرایطی به دست آمده است که طی سال‌های اخیر، اقتصاد کشور و فعالان این عرصه با مشکلات متعددی رو به رو بوده‌اند، با این وجود همچنان شاهد بی‌توجهی دولت به این صنعت و فعالان این حوزه هستیم.

نایب رییس اتاق تهران اضافه کرد: اگر انتظار داریم که به درآمد 25 میلیارد دلار برای صنعت گردشگری دست پیدا کنیم و سهم 2 درصدی از درآمد جهانی این صنعت را داشته باشیم، باید نقش صنعت گردشگری و عوامل آن در اقتصاد کشور دیده شود.

جهانگیری، استفاده از منابع صندوق توسعه ملی، تسهیل حضور بخش خصوصی در نمایشگاه‌های جهانی گردشگری و نیز تامین زیرساخت‌های توسعه این صنعت در کشور را جزو دغدغه‌های امروز بخش خصوصی این حوزه بیان کرد.

وی در بخش دیگری از سخنانش، از نبود هتل‌های پنج ستاره در پایتخت انتقاد کرد و گفت: در حالی صنعت گردشگری و درآمدهای ناشی از آن به عنوان یکی از ظرفیت‌های بالقوه ارتقای اقتصاد کشور عنوان می‌شود که شهرداری تهران با اعمال سخت‌گیری‌ها، مانع جدی بر سر راه توسعه زیرساخت‌های این صنعت و ایجاد هتل‌های مجهز در این کلان‌شهر شده است، حال آنکه در استانبول نزدیک به 80 هتل پنج ستاره و در امیرنشین دبی نیز با 2 میلیون نفر جمعیت، بیش از 80 هتل پنج ستاره به گردشگران خدمات می‌دهند اما در تهران پس از گذشته 38 سال از انقلاب اسلامی، هنوز ضعف بسیار بزرگی در این زمینه وجود دارد و نمود آن در تعداد هتل‌های ساخته شده بارز است.

تدوین برنامه ملی گردشگری ایران
پس از سخنان نایب‌رییس اتاق تهران در مورد مشکلات صنعت گردشگری، یعقوب امین‌زاده، کارشناس کمیسیون گردشگری اتاق تهران، گزارشی از وضعیت صنعت گردشگری در دنیا و مقایسه آن با ایران و نیز چالش‌ها و راهکارهای توسعه این صنعت در کشور را ارائه کرد. 

وی با اشاره به گزارش‌های جهانی از صنعت گردشگری گفت: بر اساس آمار شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) طی سال 2015 میلادی، یک میلیارد و 186 میلیون نفر گردشگر، درآمدی معادل 1260 میلیارد دلار را ایجاد کرده‌اند و این در حالی است که سهم گردشگری از صادرات جهانی در این سال، حدود 1.5 تریلیون دلار بوده است.

امین‌زاده با بیان اینکه بر اساس شاخص‌های شورای رقابت‌پذیری سفر و گردشگری مجمع جهانی اقتصاد، ایران رتبه نهم از حیث اماکن ثبت شده جهانی و رتبه دهم از لحاظ میراث فرهنگی را دارد، افزود: با این وجود، از میزان صادرات 1300 میلیارد دلاری گردشگری جهان در سال 2015، سهم ایران تنها یک‌هزارم این میزان بوده است که جای تاسف دارد. 

وی چالش اصلی صنعت گردشگری ایران را، نبود برنامه ملی توسعه صنعت گردشگری عنوان کرد و افزود: این در حالی است که جایگاه بخش خصوصی در صنعت گردشگری در حوزه کلان اقتصاد کشور، گم و محدود است. 

امین زاده ادامه داد: گردشگری به شیوه‌ای که در ایران مرسوم است در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست و صنعت گردشگری ایران بعد از گذشت 38 سال از انقلاب اسلامی هنوز فاقد برنامه ملی است. 

وی، راهکار اصلی توسعه صنعت گردشگری ایران را تدوین و اجرای برنامه ملی توسعه صنعت گردشگری کشور دانست و گفت: تدوین این برنامه نیز مستلزم حضور همه ذی‌نفعان این صنعت در مرحله تدوین آن است.

جایگزینی درآمد نفت با درآمد گردشگری
پس از ارائه این گزارش، محمدرضا خائف، نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق تهران با اشاره به اینکه در ایران امکانات درخوری برای گردشگران خارجی وجود ندارد، گفت: دولت در سال‌های گذشته، برای توسعه گردشگری در کشور برنامه‌ای نداشته و اگر برنامه‌ای هم وجود داشته بسیار ضعیف بوده است. در حالی که درآمد گردشگری می‌تواند جایگزین درآمد حاصل از فروش نفت شود و به اقتصاد کمک کند. 

وی با اشاره به اینکه حدود دو سال پیش، یک گروه هتل‌سازی با عنوان «بنچ» وارد ایران شدند گفت: این گروه هتل‌سازی درآن سال نتوانستند شرکای خود را در ایران بیابند. اما اکنون با یکی از شرکت‌های هتل‌سازی، ارتباط برقرار کرده و قرار است درهفتم و هشتم فوریه 2017 کنفرانسی با موضوع سرمایه‌گذاری در ایران برگزار کنند.

خائف اعلام کرد که این گروه هتل‌سازی با اهدافی چون سرمایه‌گذاری در ایران، مدیریت هتل‌های موجود وگشایش فاینانس وارد ایران می‌شوند و انتظار این است که دولت از آنها حمایت کند. 

ساماندهی تعطیلات پایان هفته موضوع دیگری بود که این عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران به اشاره کرد و گفت: از نظر بسیاری از فعالان اقتصادی تغییر تعطیلات پایان هفته از پنجشنبه و جمعه به جمعه و شنبه می‌تواند به توسعه گردشگری داخلی و اقتصاد کمک قابل توجهی کند.

در ادامه این نشست، محمود نجفی‌عرب، دیگر عضو کمیسیون گردشگری اتاق تهران با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در حوزه تولید صنعتی، سرمایه‌گذاری کلانی را می‌طلبد، گفت: منابع موردنیاز در صنایع خدماتی، یک دهم حوزه تولید صنعتی است. ضمن آنکه، اگر صنعت گردشگری توسعه یابد، دغدغه دولت در مورد اشتغال نیز تا حدودی مرتفع خواهد شد. اما به نظر می‌رسد مانع اصلی توسعه این بخش در عدم هماهنگی میان دستگاه‌ها نهفته باشد.

درخواست تغییر فصل برگزاری نمایشگاه‌ها
ابراهیم پورفرج، رئیس هیئت ‌مدیره جامعه تورگردانان ایران گفت: از آنجا که بهار و پاییز فصل ورود گردشگر به ایران است رئیس سازمان میراث فرهنگی این مساله را در هیئت دولت مطرح کنند که در این دو فصل از برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و سمینار پرهیز شود تا هتل‌ها به جای میزبانی از میهمانان این مراسم‌ها، میزبان گردشگران باشند. حال آنکه نمایشگاه‌های تخصصی نیز می‌تواند در فصول تابستان و زمستان برگزار شود.

صباغی به نمایندگی از کمیسیون گردشگری اتاق ایران با تاکید بر ضرورت شناسایی و حذف قوانین مزاحم و موازی برای سرمایه‌گذاران خارجی سخن گفت: در شرایط کنونی، لازم است سازمان به تعیین مقاصد گردشگری بپردازد و برای رونق صنعت گردشگری در این مناطق برنامه‌ریزی کند.

همچنین اکبر غمخوار، عضو هیئت مدیره انجمن خدمات گردشگری استان خطاب به احمدی‌پور گفت: انتظار این است که شما چند مساله را مرتفع کنید؛ نخست ارزان‌سازی سفر در ایران است. ایران به لحاظ گردشگری کشور گرانی است و خدمات هتل‌های ما گران است. درخواست دیگر، متنوع‌سازی زمان و مناطق گردشگری است؛ ایجاد تعطیلات زمستانی و ایجاد تنوع در مقاصد گردشگری از جمله راهکار‌های حل این مساله است.
شهرام شیروانی از اتحادیه هتل‌داران نیز در پاسخ به سخنان اکبر غمخوار گفت: خدمات هتل‌ها در ایران گران نیست و مانند سایر کشورها، بهره‌گیری از امکانات هتل‌ها در فصول مختلف متفاوت است.

سیده فاطمه مقیمی، عضو هیئت رییسه اتاق تهران، نیز توسعه صنعت گردشگری را به عنوان یکی از راهکارهای کاهش اتکا به درآمدهای نفتی و افزایش تولید ناخالص داخلی برشمرد و گفت: توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی کشور یکی از نیازهای اولیه صنعت گردشگری است.

پس از این سخنان نمایندگان تشکل‌های بخش خصوصی، مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری سازمان با اشاره به اینکه ساماندهی تعطیلات یکی از زیرساختی‌ترین موضوعات توسعه سفر است، افزود: پرونده ساماندهی تعطیلات سه سال است که در دولت گشوده شده؛ اما برخی دستگاه‌ها از جمله وزارت آموزش و پرورش با آن مخالف هستند. این وزارتخانه موافق تغییر ترکیب سنتی تعطیلات پایان هفته نیست. این موضوع البته اکنون در شورای اجتماعی دولت در حال بررسی است و چنانچه در این شورا به تصویب برسد به هیئت دولت ارجاع خواهد شد.

در ادامه رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: همواره ظرفیت بسیار مناسبی برای توسعه گردشگری در ایران وجود دارد که این ظرفیت باید به سیاست تبدیل و این سیاست به برنامه‌ای تبدیل شود که بخش‌های مختلف اعم از دولتی و خصوصی آن را اجرا و منافع ملی را تضمین کنند.

خانم زهرا احمدی پور با اشاره به تنوع اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی در کشور افزود: می‌توان مبتنی بر این تنوع به نحوی برای توسعه گردشگری برنامه‌ریزی کرد که گردشگری در ایران، دیگر محدود به فصول خاصی از سال نباشد. 

وی ادامه داد: این ظرفیت‌ها باید در سند ملی گردشگری مورد توجه قرار گیرد که به طور حتم نسبت به آن اقدام خواهیم کرد زیرا کاهش وابستگی این کشور به نفت از محل سرمایه‌گذاری روی صنایع سنگین با منابع مالی محدود دولت شدنی نیست. براین اساس به دنبال آن هستیم که دست کم در بخشی که این فرصت وجود دارد و نگرش به آن فرابخشی است، نهضتی برای رونق ایجاد کنیم.

احمدی‌پور با بیان اینکه بدنه کرخت دولتی امکان این را ندارد که با پویایی لازم مشکلات حوزه گردشگری را شناسایی و برطرف کند، افزود: تلاش می‌کنیم از طریق تعامل با فعالان بخش خصوصی این مسایل را احصا کرده و به کمک آنها در جهت رفع چالش‌ها گام برداریم. 

وی خطاب به مدیران اتاق تهران گفت: انتظار من از پارلمان بخش خصوصی این است که اعلام کند، برای حل کدام مساله، حاضر است به سازمان کمک کند. کمیسیون گردشگری اتاق تهران حدود 2 سال است که تشکیل شده و به ما اطلاع دهد برای حل کدام یک از مسایلی که مطرح شد برنامه عملیاتی ارائه کرده است. یا اگر برنامه‌ای را آماده کرده به سازمان گردشگری ارائه کند که از آن بهره‌برداری صورت بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه خوشه‌های گردشگری باید در ایران شکل بگیرد از ضرورت استفاده از تجربیات داخلی و بین‌المللی در این زمینه سخن گفت.

رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ادامه به لزوم تکمیل بانک‌های اطلاعاتی در حوزه گردشگری اشاره کرد و گفت: اتاق فکری را در سه حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، پیش‌بینی کرده‌ایم و درخواستم این است که افرادی از میان فعالان بخش خصوصی برای حضور در جلسات این اتاق فکر معرفی شوند. زیرا سازمان به تنهایی امکان حل مشکلات حوزه سه‌گانه تحت مدیریت خود را دارا نیست.

احمدی پور گفت: تا زمانی که سند ملی گردشگری تدوین می‌شود، باید این رویکرد را در پیش بگیریم که ایران تنها به عنوان مبدا گردشگری مطرح نباشد و به مقصد هم تبدیل شود. در واقع در تنوع‌بخشی به سفرها باید این مساله را نیز به عنوان یک اولویت مدنظر داشته باشیم. 

وی از رقابت گردشگری خارجی با گردشگری داخلی به عنوان یک آفت یاد کرد و گفت: گردشگر حق انتخاب دارد اما ما چه جذابیتی برای گردشگران و چه فرصتی برای سرمایه‌گذاران داخلی ایجاد کرده‌ایم که زیرساخت‌ها را تقویت کنند؟ فکر می‌کنم در سند ملی بتوانیم برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم. در این مسیر لازم است، برندهای ملی، استانی و محلی گردشگری شکل گیرد. میراث فرهنگی و صنایع دستی هم به کمک بیاید و زنجیره کاملی را در این عرصه ایجاد کنیم.