هیاهوی حذف صفر از پول ملی

دیروز خبری در رسانه ها منتشر شد مبنی بر تصمیم هیات وزیران به تغییر واحد پول ملی به تومان یا حذف یک صفر از پول ملی. اما اصل داستان از چه قرار است؟

- بانک مرکزی که مدت‌هاست (بنا به برخی اقوال از اواخر دهه شصت) مدعی تهیه لوایحی برای اصلاح و نوسازی قوانین موجود در نظام بانکی کشور است، در واکنش به ارائه طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران در مجلس، اخیرا دو لایحه بانکی را به هیات وزیران سپرده است: لایحه بانکداری ایران و لایحه بانک مرکزی. در صورت تصویب در این خان، این لوایح توسط وزیر اقتصاد به مجلس ارائه خواهد شد.

- یکی از مواد لایحه بانک مرکزی به تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان پرداخته است. آنچه دیروز تصویب شد، در واقع موافقت هیات وزیران با این ماده بوده است. به عبارت دیگر، در صورت خروج این لوایح از خان دولت و طی کردن فرآیند تصویب در مجلس و نهایتا تایید شورای نگهبان، می‌توان گفت که واحد پول ملی از ریال به تومان تغییر کرده است. بر این اساس، قطعیت اخبار منتشره در رسانه‌ها را چندان جدی نگیرید.

- طبق آنچه عنوان شد، تنها بحث تغییر واحد پول ملی مطرح شده است و نه حذف یک صفر. با توجه به اینکه عرف جامعه با تومان کار می‌کنند، تصویب این بخش از لایحه بانک مرکزی اقدامی قابل دفاع به نظر می‌رسد. این تصمیم در صورت نهایی شدن، سختی کار با دو واحد متفاوت را در مبادلات اقتصادی، تحقیقات آکادمیک و مکاتبات حذف خواهد کرد.

- واحد پول ایران تا سال 1308 تومان بود، اما در این سال به ریال تغییر کرد. در صورت به ثمر نشستن ماده فوق‌الذکر، واحد پول ملی بعد از نزدیک 90 سال به تومان باز خواهد گشت. این تصمیم البته خالی از هزینه هم نیست. به عنوان مثال، تعویض اسکناس‌های موجود برای بانک مرکزی هزینه‌زا خواهد بود.

- لوایح ارائه شده توسط بانک مرکزی، بخش‌هایی به مراتب تعیین‌کننده‌تر و مهمتر از بحث تغییر واحد پول ملی دارند. متاسفانه رسانه‌ها تاکنون تنها به این ماده واکنش جدی نشان داده اند. شاید یکی از دلایل این امر، جذابیت آن برای عموم باشد. به نظر، واکاوی و تحلیل نقاط قوت، نقایص و اشکالات اصلی این لوایح و طرح بانکی مجلس که یک فوریت آن به تصویب رسیده است، به مراتب اهمیت و اولویت بیشتری دارد.

* مدیر گروه اقتصاد سیاسی اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاست گذاری دانشگاه صنعتی‌شریف

35225