بیم ها و امیدهای سرمایه گذاری در پروژه های شهری تهران

گزارشگر خبری: نازیلا محمدی

به گزارش نمایه بانک ، دکتر مجید فراهانی با اشاره به اهمیت موضوع سرمایه گذاری در حوزه پروژه های شهری در کلان شهر تهران گفت : در شهر تهران هر وقت در حوزه پروژه های کلان سخن از سرمایه گذاری به میان می آید، هزاران بیم و امید در اطراف پروژه مورد بحث شکل می گیرد ، وضعیت سرمایه گذاری و مسایل حقوقی قرادادها و اشکالات و چشم انداز و آینده این نوع قراردادها همواره در ابهام بوده است. امسال با توجه به بودجه 17 هزار و پانصد میلیارد تومانی شهر تهران نسبت به سال گذشته بودجه ای انقباضی را تجربه کردیم . این در حالی است که شهرداری تهران باید حدود 34 هزار میلیارد تومان به پروژه های نیمه تمام و 55 هزار میلیارد تومان به بدهی بانکها اختصاص دهد و در چنین شرایطی است که خواهیم دید که روند پر هزینه اداره شهر تهران با توجه به وظایف ذاتی شهرداری، باید مدیران را مجاب کند که از وظایف غیرذاتی شهرداری در جهت کاهش هزینه ها دوری کنند. و در جهت انجام وظایف ذاتی شهرداری به جذب مشارکت بخش خصوصی و سرمایه گذاران روی آورند.

وی در ادامه و در جهت ارائه راهکار افزود: به خدمت گرفتن بخش خصوصی و مشارکت با سرمایه گذاران و فراخوان برای انجام پروژه های شهری از کارهایی است که در جهت برون سپاری باید انجام شود و مدیران شهری باید نسبت به جایگزینی منابع پایدار شهری (غیر از درآمد از محل ساخت و ساز و تراکم فروشی) تدبیری بیندیشند.

مدیر کمیته بودجه شورای شهر تهران، هفت محور حوزه های سرمایه گذاری پیش بینی شده شهرداری در شهر تهران را چنین برشمرد؛ محیط زیست و انرژی، حمل و نقل عمومی، شهر هوشمند (شهر الکترونیک)، تفریحات و گردشگری، زندگی سالم و محصولات ارگانیک، فرهنگ و هنر و تجارت و کسب و کار.

وی در تشریح این پتانسیل ها گفت : تهران ظرفیت خوبی جهت گردشگری دارد و زمینه های لازم برای سرمایه گذاری نیز وجود دارد که باید آن را فعال کرد. برای این موضوع پروژه های مشارکتی در دستور کار شهرداری قرار گرفته است. چرخه حیات یک پروژه سرمایه گذاری چهار مرحله دارد ؛ "شناسایی، تعریف و مطالعه فرصت های سرمایه گذاری"، " عرضه به سرمایه گذاران بالقوه"، "نظارت بر حسن انجام کار در طول مدت پروژه" و "تصمیم به واگذاری قدر السهم انتفاع در دوره بهره برداری".

پروژه ها به لحاظ میزان سرمایه در سطح شهر به پنج بخش تقسیم می شوند؛ مگاپروژه های زیرساختی، مگاپروژه ها، پروژه های بزرگ، پروژه های متوسط و پروژه های کوچک که مورد اول به پروژه های بالای 500 میلیارد تومان سرمایه گفته می شود. برای مدیریت این بخش یک شورای راهبردی مشارکت و سرمایه گذاری تشکیل شده که رئیس این شورای راهبردی شهردار تهران است.  

وی در ادامه گفت : در سال 90 و 91 طلایی ترین زمان برای جذب سرمایه گذاران در پروژه های شهری بوده است بعد از آن شاهد افت جذب سرمایه گذاری بوده ایم و این نشانگر وجود مشکلات و موانع سر راه امر سرمایه گذاری و جلب مشارکت ها است.

شاخص متوسط زمان عقد قرارداد بر اساس آمار برای هر یک میلیارد ریال حدود 17 ماه برآورد شده که این نشان دهنده سخت بودن فرایند آغاز کار است. موضوع دیگر بحث پیشرفت فیزیکی پروژه های مشارکتی است که بطور سالانه بحث پیشرفت فیزیکی پروژه ها با نرخ پایینی روبروست که این سبب می شود توجیه اقتصادی این پروژه ها از بین برود.

در شهرداری تهران یک نظام جلب و حمایت مشارکت سرمایه گذاری داخلی و خارجی نداریم. البته یک پیش نویس در این رابطه نوشته شده و قرار است در صحن شورا مطرح شود. در این پیش نویس مدل های مشارکت با بخش خصوصی ، نحوه شناسایی و تخصیص ریسک ها ، انواع مدل جذب مشارکت ها و انواع تشریفات و انتخاب سرمایه گذار لحاظ شده است.

از مشکلات دیگر ؛ در مسیر جذب سرمایه گذاران در پروژه های شهری نداشتن طرح توجیهی و بیزنس پلن و مارکت پلن است. در شهر تهران فرصت های سرمایه گذاری احصا شده اما بیزنس پلن این پروژه ها تعریف نشده است و نمی توانیم جذابیت پروژه را به سرمایه گذار اثبات کنیم .

مطلب بعدی ؛ که از گذشته در مجموعه نظام فکری ما وجود دارد، نگاه بدبینانه به افراد پولدار است . این نگاه بدبینانه به سرمایه گذار هم وجود دارد و نهادهای نظارتی همواره با بدبینی به این امر نگریسته اند.

مساله دیگر ؛ عدم تمرکز مدیران عالی رتبه شهرداری به مقوله سرمایه گذاری در شهر تهران است. و دیگر مساله لزوم تفویض اختیار به مدیران مناطق مختلف شهرداری برای جذب سرمایه گذاری است .

میزانی که در حال حاضر در حدود اختیار شهرداران مناطق است ؛ 10 میلیارد تومان است که این رقم خنده دار است. بنابراین می بینیم که باید در موضوع جذب سرمایه گذار تمرکز زدایی شود . البته عدم ثبات مدیریتی نیز از جمله مشکلاتی است که سبب عدم علاقمندی سرمایه گذاران برای مشارکت در پروژه ها شده است.